چگونه رژیم نازی از پزشکی برای تولید نژاد برتر استفاده کرد؟

رژیم نازی با اجرای تدابیری که به بهداشت نژاد یا اصلاح نژاد («یوژنیک») معروف شدند، تلاش کرد تا ساختار ژنتیک جمعیت آلمان را پاکسازی کند. دانشمندانِ زیست‌پزشکی که اغلب در رشته‌های دارویی و پزشکی متخصص بودند، نقش مؤثری را در مشروعیت بخشیدن به این سیاست‌ها و عملی شدن آنها ایفا کردند.

بین سال‌های ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵، حکومت آلمان نازی، به رهبری آدولف هیتلر نوعی از ملی‌گرایی را تبلیغ و ترویج کرد که ترکیبی بود از سیاست‌ توسعه‌طلبی ارضی، باورهای شبه‌علمی «برتری نژاد آریایی» و یهودستیزی افسارگسیخته. نازی‌ها، با اتکا به ایدئولوژی نژادپرستانه‌ای که دانشمندان آلمانی به آن مشروعیت می‌دادند، تلاش کردند تا کل جمعیت یهودیان اروپا را از بین ببرند و در نهایت، موفق شدند ۶ میلیون یهودی را در جریان هولوکاست قتل‌عام کنند. سیاستِ پاکسازی جامعه‌ آلمان از افرادی که به گفته نازی‌ها «سلامت» کشور و ملت را به‌ خطر می‌انداختند، قربانیان بسیار زیاد دیگری نیز به همراه داشت.

«نقطه‌ی آغازین ما فرد نیست، و ما این دیدگاه را قبول نداریم که انسان باید به گرسنگان یاری رساند، تشنگان را سیراب کند، یا برهنگان را لباس پوشاند… اهداف ما کاملاً متفاوتند: ما مردمانی سالم می‌خواهیم تا بر جهان چیره شویم.» 

— «یوزف گوبلس»، وزیر پروپاگاندا، ۱۹۳۸

رژیم نازی با اجرای تدابیری که به بهداشت نژاد یا اصلاح نژاد («یوژنیک») معروف شدند، تلاش کرد تا ساختار ژنتیک جمعیت آلمان را پاکسازی کند. دانشمندانِ زیست‌پزشکی به‌ویژه مردم‌شناسان، روان‌کاوان و ژنتیک‌شناسان که اکثراً در رشته‌های دارویی و پزشکی متخصص بودند، نقش مؤثری را در مشروعیت بخشیدن به این سیاست‌ها و عملی شدن آنها ایفا کردند. آنها، پیش از به قدرت رسیدن هیتلر در سال ۱۹۳۳، این ایده‌ها را پذیرفته بودند و به این دلیل از رژیم هیتلر استقبال کردند که نازی‌ها از اصلاح نژاد و تحقیقات آنها در این زمینه حمایت می‌کردند.

هنگامی که سیاست‌‌های بهداشت نژادی به‌ اجرا گذاشته شدند، طبقه‌بندی افراد و گروه‌هایی که به باور نازی‌ها سلامتِ کشور را از لحاظ زیست‌شناختی تهدید می‌کردند، به‌ نحو چشمگیری گسترش یافت؛ یهودیان، روماها (کولی‌های اروپا)، آنهایی که از ناتوانی‌های جسمی و روحی رنج می‌بردند و خیلی اقلیت‌های دیگر در این طبقه‌بندی جای گرفتند.

در نهایت، در جریان هولوکاست بود که سیاست‌های بهداشت نژادی به اوج رسید. نازی‌ها جنگ جهانی دوم را بهانه کردند و سیاست‌های بهداشت نژادیِ خود را بیشتر و افراطی‌تر کردند؛ سیاست‌هایی که در ابتدا برای کنترل زاد و ولد و ازدواج در نظر گرفته شده بود، به حذف فیزیکی آنهایی انجامید که به باور نازی‌ها از لحاظ زیست‌شناختی خطرناک بوده و جامعه‌ را تهدید می‌کردند. 

جامعه‌ پزشکی

پزشکان، در مقایسه با سایر طبقات‌ حرفه‌ای جامعه، بیشتر به جریان نازیسم تمایل نشان دادند. رکود شدید اقتصادی آن سال‌ها از یک سو و تعداد بیش از نیاز پزشکان از سوی دیگر آن‌ هم در حالی که تعداد پزشکان یهودی نسبتاً زیاد بود (در سال ۱۹۳۳، حدود ۱۱ درصد پزشکان آلمان یهودی بودند)، از جمله دلایلی است که می‌تواند گرایش بخش بزرگی از پزشکان آلمان را به تفکرات نازی‌ها توضیح دهد.

بسیاری از آنها از لغو اجازه‌ کار پزشکان یهودی در کلینیک‌ها و بیمارستان‌های دولتی، و بعداً، از ممنوعیت کامل کاری آنها استقبال کردند. پزشکان آلمانی از تأکید رژیم نازی بر مفاهیم زیست‌شناسی و ژنتیکی-موروثی حمایت کردند و در اجرای سیاست‌های نژادپرستانه نازی‌ها مشارکت کردند که هدف از آن، افزایش تولید مثل افرادی سالم از «نژاد آلمانی»، و کاهش تولید مثل آنهایی بود که از منظر ژنتیک «معیوب» و باری بر دوش جامعه و منابع ملی کشور تلقی می‌شدند. پزشک‌های خانواده به شناسایی آنهایی که باید به‌ زور عقیم می‌شدند نیز کمک کردند. پزشکان و سایر پرسنل پزشکی تقریباً ۴۰۰ هزار عمل عقیم‌سازی را صورت دادند.

پس از آغاز جنگ جهانی دوم و تشدید و تسریع سیاست‌های جنایت‌کارانه نازی‌ها، پزشکان و پرستاران نیز به قاتلان  کودکان و بزرگسالانی تبدیل شدند که تحت‌عنوان «بیماران لاعلاج» به مرگ محکوم بودند. بسیاری از پرسنل پزشکی که در برنامه «اُتانازی» یا T4، یعنی کشتار مخفیانه و نظام‌مند آلمانی‌ها (عمدتاً غیریهودی‌ها) با گاز، مشارکت می‌کردند، بر پایه‌ باورهای ایدئولوژیک‌ و میزان وفاداری‌ خود به نازی‌ها گزینش شده بودند. از سال ۱۹۴۲ به بعد، بیماران را در ساختاری غیرمتمرکزتر، یا با ترزیق بیش از حد داروهای کشنده، انسان‌ها را می‌کشتند، یا آن‌قدر گرسنگی می‌دادند تا بمیرند. صدها مدیر مراکز درمانی، پزشک اطفال، روانپزشک، پزشک خانواده و پرستار که دیگر چندان هم از منظر ایدئولوژیک متعهد به نازیسم نبودند، در ابعاد و درجات مختلف در این جنایات مشارکت می‌کردند. بسیاری از طرفداران اصلاح نژاد که قبلاً قتل و نابودی را بخشی از برنامه خود نمی‌دانستند و قبول نداشتند، در آن دوران، به نام «منافع سرزمین مادری» و به دلیل «وضعیت اضطراری دوران جنگ»، از قتل‌عام بیماران حمایت کردند.

تماشا در یوتیوب

منبع: نویسندگان موزه یادبود هولوکاست در ایالات متحده‌ آمریکا، واشنگتن