حمله شیمیایی به مدارس سقز: فضای امنیتی و سانسور در شهر

تارا اورامی، شهروندخبرنگار

ظهر یکشنبه ۲۰فروردین۱۴۰۲، مسموم‌سازی دانش‌آموزان به «سقز» رسید. در پی حمله به مدرسه‌های «معراج»، «طالقانی» و «سمیه» در این شهر، گروهی از خانواده‌ها و مردم محلی مقابل مدرسه «معراج» تجمع کردند و در اعتراض به این واقعه و علیه جمهوری اسلامی، شعار سر دادند؛ همچنین پرچم ایران از مدرسه پایین کشیده شد. هم‌زمان با ابلاغیه به رسانه‌های محلی در راستای عدم پخش این اخبار، در میان مردم فراخوانی برای برگزاری تجمع اعتراضی پخش شده است و نیروهای سرکوب و مسلح در شهر مستقر شده‌اند.اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ در پی کشته‌شدن «مهسا [ژینا] امینی»، پس از خاکسپاری او در آرامستان «آیچی» شهر سقز آغاز شد. 

 

نخستین بار است که مدارس در شهر «سقز» هدف مسموم‌سازی گسترده چند ماه اخیر قرار می‌گیرد. شاهدان عینی می‌گویند که بسیاری از دانش‌آموزان مدرسه «معراج» در محله «شهناز» این شهر، به بیمارستان قدیمی سقز منتقل شدند.

 

یکی حاضران در محل، به شهروندخبرنگار «ایران‌وایر» گفته است که دقایقی پیش از پایان شیفت صبح مدرسه، صدایی نسبتا بلند شنیده شد: «بوی نامطبوعی که شبیه فلفل تند بود در فضا پخش شد. بلافاصله توجه‌ها به مدرسه معراج معطوف شد و ناگهان همهمه دانش‌آموزان دختر در فضا پیچید.»

به گفته افرادی که دقایقی بعد از این اتفاق در صحنه حاضر شدند، بسیاری از دانش‌آموزان مدرسه معراج در محله شهناز سقز تنگی نفس داشتند: «مردم اطراف مدرسه به سمت مدرسه رفتند، البته مدیران مدرسه مانع ورود مردم به مدرسه شدند. چند دقیقه نشد که صدای آژیر آمبولانس به گوش رسید و نیروهای امداد اورژانس از راه رسیدند. مدیران مدرسه مجبور به باز کردن در مدرسه شدند. هم‌زمان هم گروهی از والدین و مردم حاضر در محل وارد محوطه شدند. مردم سعی داشتند که دانش‌آموزان را به‌سرعت از محل دور کنند. اما تعداد دانش‌آموزان بدحال بسیار زیاد بود و تعداد آمبولانس‌ها کم. برای همین تعدادی از والدین دانش‌آموزان را با خودروهای شخصی به بیمارستان قدیمی شهر رساندند.»‌

 

🎥 امروز ۲۰فروردین دبیرستان دخترانه معراج #سقز مورد حمله شیمیایی قرار گرفت.#مسمومیت_دانش‌آموزان #مهسا_امینی #مسمومیت #شهروندخبرنگار pic.twitter.com/RjCCbwDH1f

— ایران وایر (@iranwire) April 9, 2023

طبق اطلاع «ایران‌وایر»، آموزش‌و‌پرورش سقز و رییس شبکه بهداشت این شهر مدعی هستند که تمامی دانش‌آموزان پس از برخورداری از درمان، از بیمارستان خارج شده‌اند. اما برخی منابع می‌گویند همچنان تعدادی از دانش‌آموزان آسیب دیده در بیمارستان نگهداری می‌شوند و وضعیت سلامت آن‌ها پیگیری می‌شود. 

هم‌زمان با انتقال دانش‌آموزان مدرسه «معراج» به بیمارستان، تجمع‌ مردم جلوی این مدرسه به تجمعی اعتراضی علیه جمهوری اسلامی تبدیل شد. 

 

🎥 امروز ۲۰فروردین هم‌زمان به چند مدرسه دخترانه ازجمله دبیرستان معراج #سقز حمله شیمیایی شده است که به گفته شاهدان عینی دست کم ۵۰ دانش‌آموز به مراکز درمانی منتقل شده‌اند که حال چند تن از آن‌ها نامناسب گزارش شده است.

در پی این موضوع، والدین و تعدادی از شهروندان در محل حاضر و… pic.twitter.com/Dj2WcVLdId

— ایران وایر (@iranwire) April 9, 2023

یکی دیگر از حاضران در محل توضیح می‌دهد: «مواجهه با دانش‌آموزان بدحال، مردم را خشمگین کرد و شعارهایی علیه حکومت و شخص «علی خامنه‌ای» سر داده شد. در این هنگام مامورانی اعم از نیروی انتظامی و نیروهای یگان‌ویژه در محل حاضر شدند و درگیری شکل گرفت. ماموران یگان‌ویژه در مواجهه با مردم خشمگین، اقدام به تیراندازی و متفرق کردن آن‌ها کردند، این وضعیت برای دو ساعت ادامه داشت.» 

پدر یکی از دانش‌آموزان: دخترم توان راه رفتن ندارد 

پدر یکی از دختران به شهروندخبرنگار «ایران‌وایر» توضیح داده است که با دخترش در شرایطی مواجه شد که او سرگیجه و تهوع داشت و توانایی راه رفتن نداشت: «وقتی خبردار شدم، بلافاصله به مدرسه رفتم و چون دخترم را پیدا نکردم، به بیمارستان مراجعه کردم. بیمارستان بسیار شلوغ بود. دانش‌آموزان، والدین آن‌ها و جمع بسیاری از شهروندان در بیمارستان و اطراف آن حضور داشتند، هرطور شد بالاخره توانستم دخترم را پیدا کنم.» 

او ادامه می‌دهد: «اقدامات اولیه انجام شده بود و پرسنل گفتند که دخترم مشکلی ندارد و می‌تواند مرخص شود. اما دخترم در راه منزل همچنان بی‌حال بود و نمی‌توانست راه برود، مجبور شدم دوباره او را به بیمارستان برگردانم. حالا چند ساعتی گذشته است و ما به خانه مراجعه کردیم.» 

دانش‌آموز آسیب‌دیده برای خانواده‌اش تعریف کرده است که در کلاس درس نشسته بودند، اما ناگهان صدای بلندی شنیدند و چند ثانیه بعد بوی تندی به مشام رسید. او و هم‌کلاسی‌هایش حال‌ جسمی‌شان بد شد و تلاش کردند که به حیاط مدرسه بروند. آن‌ها می‌خواستند از مدرسه خارج شوند که کادر مدیریت مدرسه جلوی آن‌ها را گرفت. 

هنوز هیچ مقام رسمی در مقابل این مسموم‌سازی موضعی نگرفته است. عصر روز واقعه، جلسه‌ای در فرمانداری شهر برای بررسی این مساله برگزار شد، اما خبری از محتوای جلسه به‌شکل عمومی منتشر نشده است. 

«هنگامه محمدی»؛ ورزش‌کار قهرمان میان آسیب‌دیده‌ها 

یکی از دانش‌آموزان آسیب‌دیده مدرسه معراج، «هنگامه محمدی»، دارنده مدال طلا پاورلیفتینگ نوجوانان است. هنگامه، ورزشکاری است که در ۱۶‌فروردین مورد تقدیر رییس اداره ورزش جوانان شهرستان سقز قرار گرفته بود.

خبر مسمومیت هنگامه محمدی توسط منابع محلی نیز تایید شده است.

هنوز به‌شکل رسمی مشخص نشده است که چه تعداد دانش‌آموز آسیب دیده‌اند و آن‌ها با چه شرایط درمانی و سلامتی مواجه هستند.  

دستور سکوت به رسانه‌ها؛ مردم فراخوان تجمع دادند

طبق اطلاعات «ایران‌وایر»، هم‌زمان با حمله به مدارس سقز، پیامی مبنی‌بر اعمال سانسور به رسانه‌ها ارسال شده است. در این پیام، «دبیرخانه هیات نظارت بر مطبوعات» به مدیران مسوول رسانه‌ها ابلاغ کرده‌ است که «رسانه‌ها از انتشار اخبار مشابه [مسموم‌سازی] و غیرمستند اکیدا خودداری کنند.» 

در این ابلاغیه تنها مرجع معتبر «وزارت آموزش‌و‌پرورش» و‌ «وزارت کشور» عنوان شده است. دبیرخانه هیات نظارت برمطبوعات انتشار نوشته است: «انتشار اخباری نظیر "ادعای مسمومیت‌های جدید در مدارس" و محتواهای مشابه و مرتبط با این موضوع که می‌تواند امواج جدید نگران کننده در جامعه ایجاد کند، به‌ویژه به نقل از منابع غیر معتبر از جمله برخی مسوولان استانی که ممکن است توجیه نباشند، مغایر با این سیاست رسانه‌‌ای بوده، در ابعاد ملی موجب آسیب جدی به کشور خواهد شد.» 

در پی این وقایع، فراخوان‌هایی هم میان مردم پخش شده است که خواستار تجمع اعتراضی مردم سقز در میدان «هەڵۆ» [جمهوری] این شهر شده‌اند. در این بیانیه که با عنوان «دانش‌آموزان انقلابی سقز» منتشر شده، آمده است: «همشهریان گرامی شهر سقز، همانگونه که مطلع‌اید، امروز چند مدرسه از سوی نیروهای متحجر حکومت مورد حمله شیمیایی قرار گرفت و فرزندان‌مان قربانی این حملات قرار گرفتند و اعتراض مردم به این موضوع با واکنش تند نیروهای نظامی مواجه شد. ما دانش‌آموزان سقزی با پشتیبانی معلمان و خانواده‌ها و شهروندان، خواستار حضور مردم معترض در میدان هەڵۆ و نشان دادن نارضایتی خود در مقابل نیروهای فاشیست هستیم.»‌

در پی انتشار گسترده این فراخوان، خبرها حاکی از امنیتی شدن محله‌های سقز است. نیروهای نظامی و مسلح در محل‌های مختلف از جمله میدان «جمهوری»، «قدس» و «معلم»، مانع هرگونه تجمع چند نفره شده‌اند. 

در عین‌حال، بسیاری از دانش‌آموزان اعلام کرده‌اند که دوشنبه۲۱فروردین در اعتراض به مسموم‌سازی دانش‌آموزان، در کلاس‌های درس حاضر نخواهند شد. برخی از معلم‌ها نیز از این اقدام حمایت کرده‌اند.