در فاصله کمتر از ۶۰ روز، فوتبال ایران بالاترین سطح از «برخوردهای آشکار امنیتی» با بازیکنان، مربیان، داوران و تماشاگران را تجربه کرده است.
مواردی که هریک از آن‌ها می‌توانست برای به خطر انداختن فوتبال ملی یک کشور از سوی یک فدراسیون، یا نهاد بین‌المللی ورزشی، یا کمیته بین‌المللی المپیک کافی باشد.
از ۲۲اسفند۱۴۰۲ که پروژه حذف «مهسا قربانی»، داور بین‌المللی زن ایرانی توسط سازمان اطلاعات سپاه در وزارت ورزش و جوانان آغاز شد، تا «جریمه دروازه‌بان استقلال برای در آغوش کشیدن جیمی‌جامپ زن»، «ممنوعیت قرارداد بستن یحیی گل‌محمدی با تراکتور تا پذیرفتن شرایط سپاه»، «ممنوع‌الفعالیت شدن کامل شهناز یاری، مربی بین‌المللی فوتسال زنان ایران» و حالا «دستور به ممنوعیت ورود زنان به برخی ورزشگاه‌ها»، کمتر از دو ماه می‌گذرد.
خبرگزاری «مهر» در خبری، از رصد کردن واکنش‌های فدراسیون جهانی فوتبال توسط «مهدی تاج»، به‌واسطه محروم شدن زنان ایران از حضور در ورزشگاه‌ها خبر داده است. پیش‌تر «ایران‌وایر» به نقل از منابع خود در فدراسیون فوتبال، از درخواست نهادهای امنیتی از ریاست فدراسیون فوتبال برای کنترل اخبار و واکنش‌های فیفا و کنفدراسیون آسیا خبر داده بود.
فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی چگونه تبدیل به حیاط‌خلوت نهادهای امنیتی شده و چرا سپاه و نهادهای اطلاعاتی، فعالیت‌های خود در فوتبال ایران را افزایش داده‌اند؟
***
فوتبال اهرمی برای کنترل سیاسی و اجتماعی
«گابریل مارکوتی»، خبرنگار، تحلیلگر و یکی از اعضای سردبیری «ESPN»، در یادداشتی که پیرامون «ارتباط انزوای سیاسی روسیه و تحقیر فوتبال ملی این کشور» نوشته، به یک ارتباط مستقیم میان بهره‌برداری مشابه «دیکتاتوری‌های ایران و روسیه از فوتبال» اشاره می‌کند.
او با اشاره به محروم شدن فوتبال ملی و باشگاهی روسیه از هرگونه حضور در رقابت‌های بین‌المللی رسمی فوتبال جهان و اروپا، به بازی‌های تدارکاتی اخیر تیم ملی روسیه اشاره کرده و نوشته است: «به گزینه‌های روسیه دقت کنید؛ ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان و ترکمنستان. آن‌ها را حتی در منطقه کونکاکاف هم برای بازی‌های دوستانه نپذیرفتند. شما می‌توانید استدلال کنید که کسانی پیشنهاد روسیه را می‌پذیرند که با سیاست‌های این کشور "هم‌درد" و "هم‌سو" هستند.»
در بخشی از این گزارش، نویسنده به چرایی علاقه وافر دو فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی و روسیه به ارتباط با هم نگاه می‌کند و می‌نویسد: «شما تصور کنید که تمام جهان شما را طرد کرده است. شما به‌سراغ طردشدگان دیگر می‌روید. آن‌هایی که نه بخشی از جمعیت ثروتمند و محبوب جهان هستند و نه آرزو دارند بخشی از آن باشند؛ مانند حکومت ایران که سال‌ها تحت تحریم‌های سنگین غرب قرار دارد.»
او در بخشی از گزارش خود با استناد به یادداشتی که پیش‌تر پروفسور «تیم بایچلت»، استاد جامعه‌شناسی آلمانی در مورد فوتبال روسیه نوشته بود، مدعی شد که در روسیه، ایران و سایر کشورهایی که زیر چتر دیکتاتوری‌ها اداره می‌شوند، فوتبال و ورزش نه عاملی برای رشد جامعه، که اهرمی برای «کنترل سیاسی و اجتماعی» است.
این گزارش به یک جمع‌بندی ساده می‌رسد؛ روسیه و حکومت‌های دیکتاتوری نزدیک به آن، فوتبال را نه برای مردم، که برای کنترل جامعه می‌خواهند. اگر قرار باشد فوتبال با بخشی از جامعه کنشگر همراه شود، جلوی آن گرفته خواهد شد.
چرا مردم باید تغییر دهند نه فیفا؟
۲۴اسفند۱۴۰۲ «ایران‌وایر» در گزارشی، از حذف شدن مهسا قربانی، داور بین‌المللی فوتبال ایران در جلسه‌ای با حضور نمایندگان وزارت ورزش، سازمان اطلاعات سپاه و فدراسیون فوتبال خبر داد.
در آن جلسه، نماینده سازمان اطلاعات سپاه پرسیده بود که چه کسی داوران زن را برای این بازی معرفی کرد؟ «دانیال مرادی»، رییس دپارتمان داوران می‌گوید: «من خانم‌ها قربانی و ذکایی را معرفی کردم.» نماینده اطلاعات سپاه روی میز کوبیده و فریاد زده بود شما غلط کردید.
شاید همین اتفاق، وقتی در کنار محرومیت و جریمه سنگین «سیدحسین حسینی»، دروازه‌بان استقلال به جرم در آغوش کشیدن «دختر جیمی جامپ» در اراک با دستور نهادهای حکومتی و تعلیق فعالیت‌های مربی‌گری «شهناز یاری»، مربی بین‌المللی فوتبال به‌اتهام «درخواست برای پایان دادن به سرکوب معترضین»، یا مشروط کردن مربی‌گری «یحیی گل‌محمدی»، به پذیرش شرایط سپاه برای بازگشت به فوتبال، برای به خطر افتادن یک فدراسیون سیاست‌زده کفایت کند.
اما گابریل مارکوتی در بخشی گزارشی که برای ESPN نوشته، با یک مثال ساده در مورد فوتبال روسیه، پاسخ چرایی بی‌عمل بودن فیفا در قبال سایر فدراسیون‌ها را می‌دهد. او با طرح این ادعا که «جیانی اینفانتینو»، رییس فدراسیون جهانی فوتبال، تصمیم‌گیرنده نهایی برای اتفاقات تاثیرگذار و کلیدی در فوتبال جهان نیست، می‌گوید: «او تا سال ۲۰۲۷ به ریاست فیفا فکر می‌کند. اما خب به یاد داشته باشید که اینجا فیفاست؛ تا جایی که بتوانند سیاست را تحمل می‌کنند، مگر اینکه اعضا نخواهند؛ آن وقت اینفانیتنو کیست که "نه" بگوید؟»
در بخش کلیدی این گزارش، عضو شورای سردبیری ESPN می‌نویسد: «در مورد حکومت‌های توتالیتر به‌جای تظاهر، بهتر است با واقعیت روبه‌رو شوید و با آن کنار بیایید. ورزش بین‌المللی همچنان یک ابزار است. یعنی بازتابی از سیاست بین‌المللی و منافع. تا زمانی که مردم اهمیت دهند، این روند تغییر نخواهد کرد.»
این شاید بدان معناست که فدراسیون جهانی فوتبال احتمالا باوجود ممنوعیت بیشتر ورود زنان به ورزشگاه‌ها از سوی حکومت ایران، واکنشی نشان نخواهد داد. اما آنچه به‌عنوان بخشی از ماهیت فوتبال ایران یا آنچه گابریل مارکوتی به‌عنوان «اهمیت دادن مردم برای تغییر روند» یاد کرده، می‌تواند کنشگری جامعه هواداری در ورزشگاه‌ها باشد؛ مانند شعارهایی که برای ورود پرچم فلسطین به ورزشگاه «وطنی»، در بازی نساجی و پرسپولیس به گوش رسید، یا فریاد زدن نام «علی کریمی» و «توماج صالحی»، در ورزشگاه آزادی.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر