شایا گلدوست
جامعه رنگین‌کمانی ترکیه با وجود همه ممنوعیت‌ها، بیست و یکمین رژه افتخار استانبول را روز یک‌شنبه چهارم تیر۱۴۰۲ (۲۵ جون ۲۰۲۳) برگزار کرد. در این مراسم که با خشونت پلیس به پایان انجامید، ۱۱۳ نفر بازداشت شدند که پنج نفر از آن‌ها مهاجر بودند. بنابر گزارش‌ها، مهاجرانی از کشورهای ایران، لیبی، روسیه، پرتغال و استرالیا پس از بازداشت برای بازگردانده شدن به کشور مبدا، به مراکز دیپورت در استان‌های مختلف اعزام شده‌اند. پناهندگان از ایران، روسیه و پرتغال را به مرکز دیپورت شهر «اورفا» فرستاده‌اند.
خبرها حاکی از آن هستند که بازداشت شدگان از دسترسی به وکیل محروم بوده‌اند و در بین آن‌ها، یک پناهنده ایرانی تحت حفاظت بین‌المللی در صورت بازگرداندن به ایران، در معرض خطر جانی قرار خواهد داشت.
«الیاس ترابی بااسکندری»، پناه‌جوی ایرانی، یکی از بازداشت شدگان است که هم‌اکنون در مرکز دیپورت اورفا در خطر باز پس فرستادن به ایران قرار دارد.
از سال ۲۰۱۵ میلادی، پس از روی کار آمدن دولت اسلام‌گرای «رجب طیب اردوغان»، برگزاری رژه‌های افتخار در ترکیه ممنوع شد. ستیز دولت حاکم و نهادهای مذهبی با جامعه رنگین‌کمانی در سال‌های اخیر نه تنها شرایط را برای رنگین‌کمانی‌های پناه‌جو بسیار دشوار کرده است بلکه رنگین‌کمانی‌های ترکیه نیز از آزادی و امنیت در کشور خود برخوردار نیستند.
الیاس ترابی بااسکندری به همراه خانواده خود از سال ۲۰۱۳ در ترکیه پناه‌جو است. گفته می‌شود در طی بازداشت، برخلاف قوانین بین‌المللی، اجازه برقراری تماس با خانواده و وکیل به او داده نشده است.
به گفته وکیل پرونده، الیاس تحت شکنجه قرار گرفته است و با احتمال دیپورت به ایران، در معرض خطر جانی قرار دارد. از این رو، برای اطلاع‌رسانی بیشتر و جلوگیری از خطر دیپورت او، روز پنج‌شنبه هشتم تیر ۱۴۰۲ (۲۹ جون ۲۰۲۳) نشستی مطبوعاتی با حضور اعضای خانواده، وکلا و تعدادی از کنش‌گران جامعه رنگین‌کمانی در مرکز حقوق بشر استانبول برگزار و بیانیه‌ای مطبوعاتی در رابطه با وضعیت الیاس ترابی بااسکندری قرائت شد.
به نقل از «رنگ‌گالری»، «اشرف ابوزاده‌بریحی»، مادر الیاس و فعال جامعه ترنس در این نشست مطبوعاتی در رابطه با وضعیت فرزند خود گفته است: «الیاس قبل از اعزام به مرکز دیپورت اورفا، با ما تماس گرفت. ۱۷ ساعت به او آب و غذا نداده بودند و گفت با او بدرفتاری شده است. ما نگران وضعیتش هستیم و از همه شما کمک می‌خواهیم. هر کاری از دستم بربیاید، برای وضعیت فرزندم انجام خواهم داد. من نه تنها نگران او بلکه نگران وضعیت همه کسانی هستم که در این مرکز نگه‌داری می‌شوند.»در ادامه این نشست، «ارن کسکین،»، رییس «انجمن حقوق بشر استانبول» نیز در ارتباط با نقض «کنوانسیون حقوق پناهندگان سازمان ملل متحد» توسط دولت ترکیه گفته است: «دوستان بازداشت شده مورد بدرفتاری و شکنجه قرار گرفته‌اند. دولت برخی از افراد بدون تابعیت ترکیه را با نقض قوانین و قراردادهایی که متعهد به آن‌ها است، به مراکز دیپورت منتقل کرده است. یکی از این افراد، الیاس با ملیت ایرانی است. جمهوری ترکیه یکی از طرفین کنوانسیون حقوق پناهندگان سازمان ملل متحد از سال ۱۹۵۱ است. بر این اساس، افرادی که تحت شرایط حفاظت بین‌المللی هستند را حتی نباید به مراکز دیپورت منتقل و در آن‌جا نگه‌داری کرد اما با این وجود الیاس به این مرکز منتقل شده است. دیپورت الیاس به ایران خطر جانی برایش به همراه خواهد داشت.»
علاوه بر این، «سودا کاراجا»، معاون حزب «ای‌ام‌ای‌پی» (EMEP) در ترکیه در مصاحبه‌ای گفته است شرکت پناه‌جویان یا مهاجران در راهپیمایی‌های غرور در سراسر جهان به عنوان دلیل بازداشت، غیر قابل قبول است.
او روند بازداشت خودسرانه این پنج نفر پس از راهپیمایی توسط پلیس را خلاف انسانیت دانسته است.
کاراجا با بیان این که اداره مهاجرت ترکیه مسوول است، یادآور می‌شود که اداره مدیریت مهاجرت و وزارت کشور و سپس ادارات مهاجرت استانی و مراکز انتقال و دیپورت در استان‌هایی که پناه‌جویان اعزام می‌شوند، مسوولیت ایمنی پناهندگان را بر عهده دارند.
او از همه مسوولان خواسته است تا طبق قانون عمل کنند.
کاراجا در ادامه با اشاره به وضعیت الیاس گفته است: «بازگشت پناهنده ایرانی به ایران، خطر مجازات اعدام را در کشوری که به دلیل فشار مجبور به ترک آن شده است، به همراه دارد. علی‌رغم این که تحت حمایت بین‌المللی قرار دارد، این رفتار و تهدید بازگرداندن را نمی‌توان پذیرفت. ممنوعیت بازپس‌گیری برای همه مهاجران می‌بایست تحت دادگاه حقوق بشر اروپا اعمال شود.»
در نشست برگزار شده در هشتم تیر ماه، بیانیه مطبوعاتی مشترکی از سوی انجمن حقوق بشر استانبول و «انجمن وکلا برای آزادی استانبول» منتشر شد که جزییات ماجرا را شرح می‌دهد. ترجمه آن به شرح ذیل است: «الیاس، پناهنده ایرانی که پس از راهپیمایی افتخار استانبول در ۲۵ جون ۲۰۲۳ بازداشت شده بود، هم‌چنان در بازداشتگاه مرکز دیپورت اورفا به سر می‌برد و با وجود احتمال اعدام و شکنجه در ایران، با خطر دیپورت مواجه است. الیاس پس از بازداشت، با خانواده‌اش تماس گرفته و اطلاع داده بود که به اداره پلیس تقسیم در منطقه بی‌اوغلو منتقل شده است. با درخواست خانواده‌اش که نگران وضعیت او و احتمال اخراجش به ایران بودند، وکلای عضو انجمن حقوق بشر و انجمن وکلای آزادی به فرماندهی پلیس رفته و با الیاس در روز ۲۶ جون ملاقات کردند. پس از ملاقات، به وکلا گفته شد که الیاس به مرکز دیپورت توزلا منتقل خواهد شد. در حالی که وکلا هنوز در اداره پلیس بودند، الیاس را سوار خودرو کردند و بردند.
در تاریخ ۲۷ جون، وکلا به مرکز دیپورت توزلا رفتند و خواستار ملاقات با او شدند اما علی‌رغم اصرار و تلاش، درخواست ملاقات آن‌ها رد و به این خانواده گفته شد که اسم الیاس در آن‌جا ثبت نشده و هرگز به این مرکز انتقال نیافته است.
پس از آن، خانواده دوباره به اداره پلیس بی‌اوغلو رفته و از افسران پلیس آن‌جا در مورد وضعیت فرزندشان جویا و مطلع شدند که الیاس در تاریخ ۲۶ جون، ساعت ۱۶ به مرکز دیپورت توزلا تحویل داده شده است.
سپس وکلا دوباره به مرکز دیپورت توزلا مراجعه کرده و باز مطلع شدند که الیاس در آن‌جا نیست و به مرکز دیپورت اورفا منتقل شده است.
پس از این خبر، با شعبه انجمن حقوق بشر و انجمن وکلای آزادی در اورفا تماس گرفته شد و وکلای هر دو نهاد در تاریخ ۲۷ جون به مرکز دیپورت اورفا رفتند و خواستار ملاقات با الیاس شدند اما آن‌ها حتی موفق به عبور از ورودی نگهبانی هم نشدند.
مسوول امنیت ورودی به وکلا گفت ۴۰ نفر تازه وارد هستند و ممکن است الیاس نیز در میان آن‌ها باشد اما به دلیل تعطیلات رسمی، هیچ اقدام ثبت‌نام اداری انجام نشده است. در نتیجه، پاسخگویی روشنی به وکلا انجام نشد و درخواست ملاقات وکلا با الیاس بار دیگر رد شد.
پس از تلاش‌های بسیار و انعکاس این خبر در رسانه‌ها، الیاس در تاریخ ۲۸ جون با خانواده خود تماس گرفت و طی تماس تلفنی دو دقیقه‌ای اعلام کرد در شرایط بسیار بدی در مرکز دیپورت اورفا نگه‌داری می‌شود و در معرض خطر اخراج به ایران است.
الیاس به دلیل شکنجه‌های شدیدی که مادرش در کشور خود تجربه کرده و فشارهایی که خود به دلیل گرایش جنسی در معرض آن قرار داشته است، مجبور به مهاجرت با تمام اعضای خانواده‌اش شده بود. او در خطر بازگرداندن به ایران قرار دارد که در این صورت، به دلیل گرایش جنسی، تحت خطر شکنجه شدید و حتی با اعدام مواجه خواهد شد.
این در حالی است که بازگشت شخصی که توسط ترکیه به عنوان پناهنده مشروط شناخته شده و وضعیت اقامتش در استانبول به صورت رسمی ثبت شده است، منجر به نقض جدی قانون حمایت بین‌المللی از اتباع خارجی و کنوانسیون بین‌المللی حقوق بشر خواهد شد.
در این متون به صراحت بیان شده است که در صورت وجود خطر شکنجه یا خطر جانی، هیچ فردی را نباید به کشورش بازگرداند و مقرراتی مبنی بر ممنوعیت بازگرداندن در این خصوص تنظیم شده است. در نتیجه، این واقعیت که از۲۵ جون ۲۰۲۳ هیچ خبر خوبی از وضعیت الیاس دریافت نشده و این که حق او برای ملاقات با وکلا و خانواده‌اش نقض شده، به این معنا است که رویه‌ای که پیش گرفته شده، تدابیر قانونی حمایت او در برابر شکنجه را نیز نقض کرده است.
ما نگران وضعیت سلامتی او هستیم و احتمال می‌دهیم در این روند با شکنجه و احتمال اخراج به ایران روبه‌رو باشد. ما خواهان آن هستیم که وضعیت الیاس، که در شرایط حفاظت بین‌المللی قرار دارد، توسط مقامات رسمی اعلام شود؛ این که دقیقا در کجا و تحت چه شرایطی نگه‌داری می‌شود. هم‌چنین خواهان این هستیم که حق او برای ملاقات با خانواده و وکلایش تضمین شود.
الیاس تنها به این دلیل که از حق تجمع و حضور در تظاهرات و راهپیمایی استفاده کرده، به طور غیرقانونی بازداشت شده است و بلافاصله باید آزاد شود.الیاس را بلافاصله آزاد کنید!به تخلفات علیه پناهندگان پایان دهید!به تخلفات علیه افراد جامعه ال‌جی‌بی‌ای‌پلاس پایان دهید!»
مطلب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر