شایا گلدوست
من، «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنش‌گر جامعه رنگینکمانی، هر هفته دوشنبه در اینستاگرام «ایران‌وایر» با یکی از اعضای جامعه رنگینکمانی درباره مسایل و مشکلات مربوط به این قشر گفت‌وگو می‌کنم. با میهمان این برنامه، «نیاک پزشکان»، کارشناس ارشد روان‌شناسی درباره سلامت افراد رنگینکمانی در فضای رنگین‌کمانی‌ستیز صحبت کردیم.
افرادی که خودشان را جزو جامعه رنگینکمانی هویت‌یابی می‌کنند، به مراتب بیشتر در معرض مشکلات سلامت روان هستند. عضویت در این جامعه به معنی داشتن اختلال نیست اما این افراد به دلیل شرایط خانوادگی، اجتماعی، قانونی و غیره بیشتر در معرض آسیب‌های روحی و روانی قرار دارند.
عوامل مختلفی در میزان این آسیب‌رسانی تاثیر‌گذار هستند که مهم‌ترین آن‌ها خشونت و تبعیض سیستماتیک است. تجربه تبعیض‌ها، هراس‌ها و محرومیت از ابتدایی‌ترین حقوق اساسی و انسانی، حملات بی‌امان علیه افراد رنگینکمانی و غیره در کمترین حالت باعث ایجاد ترس، اضطراب و احساس ناامنی می‌شود.
معمولا افراد رنگینکمانی استرس‌های منحصر به فرد و گسترده‌ای را تجربه می‌کنند. این افراد به میزان بیشتری قربانی تبعیض جنسی و جنسیتی و خشونت هستند. علاوه بر این، در مقایسه با دیگر اقشار جامعه به پشتیبانی و منابع برای بهبود سلامت روان خود دسترسی کمتری دارند.
برای درک بهتر این مساله، میهمان برنامه، نیاک پزشکان از زاویه دیگری مفهوم استرس برای گر‌ه‌های اقلیت را توضیح می‌دهد: «به این منظور می‌بایست با مفهوم استرس اقلیت و چگونگی تأثیر آن بر سلامت روان در افراد آشنا شویم. واژه اقلیت به معنی دیگری دانستن این افراد نیست بلکه به منظور درک بهتر نیازهای ویژه این افراد و رسیدگی به آن استفاده می‌شود. استرس اقلیت فراتر از عوامل استرس‌زایی است که هر فرد تجربه می‌کند. معمولا استرس اقلیت توسط فرآیندها، نهادها، ساختارها و فرایندهای فکری ایجاد می‌شوند؛ فرایندهایی که در حال حاضر دنیایی را که ما در آن زندگی می‌کنیم، شکل می‌دهند.»
به گفته پزشکان، استرس اقلیت بسیار منحصر به فرد است: «اعضای جامعه اقلیت جنسی و‌جنسیتی دارای عوامل استرس‌زای منحصر به فردی هستند که بخشی از تجربه جامعه همان‌سو‌جنسیتی و دگرجنس‌گرا نیست.»
به باور او، استرس اقلیت مزمن است: «یعنی مانند سایر گروه‌های اقلیت، جامعه الجیبیتیکیوپلاس نیز تبعیض و سوگیری مداومی را تجربه می‌کند که بر تمام جنبه‌های زندگی او تاثیر می‌گذارد.»
او معتقد است افرادی که به عنوان الجیبیتیکیوپلاس شناخته می‌شوند، ممکن است سیستم‌های پشتیبانی لازم برای کمک به مدیریت استرس و احساسات خود را نداشته باشند: «علاوه بر این، رفتارهایی که برای محافظت از خود استفاده می‌کنند نیز اغلب اثر معکوس دارند. وقتی به صورت دائم در معرض تهدید هستید، یک دفاع طبیعی این است که دیوارها را بسازید و مراقب خطر باشید. اگر می‌ترسید کسی شما را دوست نداشته باشد، ساده‌ترین کار این است که به کسی فرصت رد کردن شما را ندهید. اگر هر موقعیتی ترسناک به نظر می‌رسد، تنها ماندن در خانه می‌تواند احساس امنیت بیشتری داشته باشد. این‌ها رفتارهای آسیب‌زننده‌ای هستند که بسیاری از افراد برای محافظت از خود به صورت خودآگاه و ناخودآگاه آن‌ها را انجام می‌دهند.»
نیاک پزشکان معتقد است که این حالت تدافعی همیشگی می‌تواند احساس استرس، افسردگی، اضطراب و خستگی را افزایش دهد. هم‌چنین شانس ایجاد ارتباطاتی را که می‌توانند به شما کمک کنند تا زندگی شاد و سالمی داشته باشید را از شما سلب می‌کنند. برای افراد جامعه رنگینکمانی حتی می‌تواند فرد را از دریافت مراقبت‌های بهداشتی مورد نیاز باز دارد.
عواملی که به آن‌ها اشاره شد، در واقع عوامل خارجی آسیب‌زا به سلامت روان هستند؛ عواملی که ما معمولا کنترلی روی آن‌ها نداریم. اما برای ارتقای سلامت روان می‌بایست تمرکز را بر روی فاکتورهای قابل کنترل بگذاریم. یکی از این فاکتورها، داشتن یک سیستم حمایتی یا یک مربی است.
نیاک پزشکان توصیه کرد که هرچند نزدیک شدن به دیگران برای برخی از افراد می‌تواند ترسناک و آسیب‌زننده باشد، به ویژه اگر مانند بسیاری از افراد در جامعه رنگینکمانی در مقطعی از زندگی خود با تبعیض مواجه شده باشند، اما احساس پذیرفته شدن توسط دیگران می‌تواند به تقویت احساس امنیت فرد کمک کند و احساس انزوا و شرم را کاهش دهد.
گفت احساس پذیرش و امنیت بخش‌های مهمی از سلامت روان هستند، بنابراین داشتن افرادی که به شما احساس امنیت و درک می‌دهند، بسیار مهم است. این حمایت ممکن است از طرف فردی در جامعه اقلیت یا یک دوست قابل اعتماد، یکی از اعضای خانواده، درمان‌گر یا سایر متخصصان سلامت روان باشد.
هم‌چنین رویارویی با آسیب گذشته و تصدیق چگونگی شکل‌گیری آن می‌تواند به فرد کمک کند تا کنترلی را که اغلب هنگام تجربه ضربه از دست می‌دهد، دوباره به دست بیاورد.
او گفت با تفکر در مورد این که چهگونه تجربیات گذشته، روابط فعلی شما با دیگران و با خودتان را شکل می‌دهد، شروع کنید. این کار می‌تواند خود هدایت یا با کمک یک متخصص، مانند یک درمان‌گر یا روان‌پزشک باشد. پردازش سختی‌های گذشته به جای نگه داشتن آن‌ها در زمان حال یا حتی تلاش برای تظاهر به این که اتفاق نیفتاده‌اند، می‌تواند به فرد در ایجاد انعطاف پذیری و داشتن یک زندگی رضایت‌بخش کمک کند. علاوه بر این، تمرکز بر روی اهداف آینده نیز می‌تواند کمک کند دیدگاه مثبتی داشته باشید و برای سلامت روان‌تان مفید باشد.
او در پاسخ به این پرسش که چه راهکارهای دیگری برای حفظ سلامت روان افراد رنگینکمانی در شرایطی مانند جامعه ما می‌تواند مفید باشد، گفت: «شفقت به خود را تمرین کنید. علم به ما می گوید افرادی که شفقت به خود را تمرین می‌کنند، نتایج سلامت روانی بهتری نسبت به افرادی دارند که این کار را انجام نمی‌دهند. شما می‌توانید با جایگزینی انتقاد از خود با درک و مهربانی خود را پرورش دهید. سعی کنید افکار خود را بدون قضاوت یا شناسایی بیش از حد بپذیرید و متوجه شوید که نقص‌ها و سختی‌ها بخشی از تجربه انسان هستند. ممکن است کار دلهره‌آوری به نظر برسد اما فعالیت‌هایی مانند مدیتیشن یا انواع خاصی از درمان‌ها مانند رفتار درمانی شناختی (CBT) یا رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) می‌تواند به شما در ایجاد شفقت به خود کمک کند.»
پزشکان گفت بسیار سخت است که خود را بپذیری وقتی در اطرافت، مردم تو را تحقیر و مسخره می‌کنند و نشان می‌دهند و فکر می‌کنند ارزش کمی داری: «هنگامی که شفقت را تجربه می‌کنیم، وقتی در رفتار دیگران منعکس می‌شود که ما شایسته مراقبت، توجه و پذیرش هستیم، راحت‌تر می‌توانیم به خود شفقت دسترسی پیدا کنیم.»
نیاک پزشکان در ادامه صحبت‌هایش به رنگین‌کمانی‌هراسی درونی شده اشاره و توصیه کرد که باید آن را پذیرفت: «اکثر افراد رنگینکمانی در مقطعی از زندگی خود با تبعیض، هراس و انگ‌انگاری مواجه شده‌اند. این هراس درونی زمانی اتفاق می‌افتد که افراد کلیشه‌های منفی اجتماعی را به عنوان حقایقی درباره خود می‌پذیرند. کسی که این شکل از هراس درونی شده را تجربه می‌کند، ممکن است معتقد باشد که گرایش جنسی او بد یا اشتباه است. این امر می‌تواند منجر به احساس نفرت از خود شود. پردازش هر گونه هراس درونی شده گام مهمی در جهت پذیرش خود و رفاه ذهنی است.»
با باور او، صحبت با دوستان قابل اعتماد یا کار با یک متخصص سلامت روان، مانند یک درمان‌گر می‌تواند به فرد کمک کند تا هراس درونی شده را تشخیص داده و پردازش کند: «فعالیت‌های ذهن‌آگاهی، یادداشت روزانه، یوگا، تمرینات تنفسی، انجام یک سرگرمی یا ورزش یا شرکت در یک گروه حمایتی می‌تواند به تسکین احساسات شما کمک کند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر