طبق اخبار رسیده به «ایران‌وایر»، به‌نظر می‌رسد روند اعطای شناسنامه به مردم بلوچ به‌دلیل حضور آنان در تجمع‌های اعتراضی جمعه‌ها، متوقف شده است.
یک حقوقدان و فعال حقوق کودک می‌گوید: «اداره اتباع خارجی در سیستانوبلوچستان، بررسی پرونده‌های مربوط به تابعیت کودکان دارای پدر غیرایرانی و اعطای شناسنامه به آن‌ها را، بعد از جمعه خونین زاهدان متوقف کرده است.»
«شیراحمد شیرانی»، فعال حقوق بلوچ با تایید این خبر می‌گوید: «بسیاری از شهروندان مراحل اولیه دریافت شناسنامه را طی کرده‌اند، ولی بعد از ماجرای جمعه خونین زاهدان، اعطای شناسنامه را برای آن‌ها متوقف کرده‌اند. مساله سیاسی و مذهبی بر این مساله سایه افکنده است.»
«موسی برزین خلیفه‌لو»، حقوقدان و وکیل دادگستری می‌گوید، این یک انتقام‌گیری و ضد‌حقوق بشر است.
***
یک سال پیش و در ۸مهر۱۴۰۱، پس از پایان نمازجمعه زاهدان، تعدادی از نمازگزاران در مسجد مکی در اعتراض به تجاوز به یک دختر ۱۴ ساله در چابهار، به تجمع اعتراضی در برابر کلانتری ۱۶ دست زدند؛ اعتراضی که با سرکوبی خونین روبه‌رو شد. پس از سرکوب خونین، مردم هر جمعه به اعتراضات ادامه دادند و «جمعه‌های خونین زاهدان» رقم خورد.
به گفته یک فعال حقوق کودک که برای حفظ امنیت او نامش در این گزارش محفوظ است، پرونده‌هایی که تاکنون برای اعطای تابعیت در اداره اتباع خارجی برای شهروندان سیستانوبلوچستان تشکیل شده است، بدون بررسی و مصاحبه با افراد متقاضی، از دستور رسیدگی خارج شده است.
این حقوقدان می‌گوید به‌طور مستقیم به ما اعلام کرده‌اند که به‌خاطر اعتراضات صورت گرفته از سوی مردم سیستانوبلوچستان و اینکه هر جمعه تظاهرات اعتراضی برگزار می‌کنند، برای این افراد هیچ کاری انجام نمی‌دهیم.
این فعال حقوق کودک اضافه می‌کند: «این بهانه است، چون پیش‌از این موضوع نیز در سیستانوبلوچستان، افراد مدارک مربوطه ازجمله اثبات زوجیت و اثبات نسب را تهیه می‌کردند و در اداره اتباع خارجی پرونده تشکیل می‌دادند. بعد از تشکیل پرونده به این افراد یک شماره به‌عنوان کد رهگیری اعطا می‌شد، ولی کسی تا به امروز در سیستانوبلوچستان بر اساس قانون اعطای تابعیت، شناسنامه دریافت نکرده است.
به گفته این حقوقدان، طی یک سال اخیر که مردم سیستانوبلوچستان هر جمعه به خیابان آمده‌اند، به‌طور کل بررسی پرونده آن‌ها کنار گذاشته شده است.
این حقوقدان می‌گوید: «حدودا ۳ هفته بعد از جمعه خونین، به‌دلیل اعلام حکومت نظامی در زاهدان، یک وقفه طولانی در کار برخی از متقاضیان شناسنامه ایجاد شده بود. به این افراد گفته شده بود بعد از ۳ هفته دوباره مراجعه کنند. برای این افراد پرونده تشکیل شده بود، ولی با مراجعه آن‌ها بعد از حدود یک ماه متوجه می‌شوند که هیچ کاری برایشان صوت نگرفته است. همچنان بعد از گذشت یک سال، هنوز هیچ اقدامی در این خصوص انجام نشده است و هیچ تماسی از سوی اداره اتباع با این خانواده گرفته نشده است. روال به این صورت است که بعد از تشکیل پرونده با خانواده‌ها تماس می‌گیرند تا برای بررسی محل زندگی آن‌ها یک مصاحبه حضوری داشته باشند، ولی تاکنون چنین کاری انجام نداده‌اند.»
این فعال حقوق کودک تاکید می‌کند: «به ما اعلام کرده‌اند که در استان سیستانوبلوچستان تاکنون حتی یک شناسنامه هم بر‌اساس قانون اعطای تابعیت صادر نشده است.»
سرنوشت قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی
قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی، سال ۱۳۹۸ اقدامی برای ایرانی‌شدن فرزندان مادر ایرانی بود، ولی با تشکیل سازمان ملی مهاجرت به‌صورت رسمی، قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی لغو شد.
بررسی لایحه ۱۷ ماده‌ای تشکیل «سازمان مهاجران اتباع خارجی» در سال ۱۳۹۹ از دولت به مجلس ارسال شد. این لایحه از سال ۱۳۹۷ در دولت شروع شد. قانون سازمان ملی مهاجرت ایران روز یکشنبه ۲۲آبان۱۴۰۱ به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید.
وظایف و ماموریت‌های تعریف‌شده برای سازمان مهاجرت، نزدیک به وظایف اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور است. تنها تفاوت در این است که اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور قرار بود به سازمان تبدیل شود.
مصوبه روز یکشنبه ۲۲آبان۱۴۰۱ نمایندگان مجلس شورای اسلامی، لغو قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی در پوشش تاسیس سازمان ملی مهاجرت بوده است.
ماده ۴۱ قانون سازمان ملی مهاجرت می‌گوید که: «قانون اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب ۲/۷/۱۳۹۸، از زمان لازم‌الاجراشدن این قانون به استثنای افرادی که در سامانه مذکور ثبت‌نام کرده‌اند، لغو می‌گردد.»
سلب اعطای شناسنامه، نقض حقوق شهروندی
موسی برزین خلیفه‌لو، حقوقدان و وکیل دادگستری می‌گوید «این مساله به‌نوعی انتقام گرفتن از شهروندان سیستانوبلوچستان است و جایگاه حقوقی ندارد.»
به گفته موسی برزین، مشکلی که در سیستانوبلوچستان وجود دارد، مساله گرفتن تابعیت نیست، شهروندان این منطقه ایرانی هستند ولی شناسنامه ندارند. تابعیت آن‌ها محرز نشده است. این مشکل هم به این دلیل رخ داده است که شماری از شهروندان سیستانوبلوچستان، به موقع برای دریافت شناسنامه اقدام نکرده‌اند و در حال حاضر هم جمهوری اسلامی به آن‌ها شناسنامه نمی‌دهد.
این حقوقدان تاکید می‌کند: «تابعیت یک حق برای شهروندان است. اعطا نکردن تابعیت به‌دلیل شرکت در اعتراضات که حق قانونی مردم است، در واقع نوعی نقض حقوق شهروندی است.»
به گفته موسی برزین حلیفه‌لو، مساله نداشتن شناسنامه و جمعیت بی‌شناسنامه‌ها معضل بزرگی در منطقه سیستانوبلوچستان است که از ابتدای قدرت گرفتن جمهوری اسلامی، حل نشده باقی است.
این حقوقدان می‌گوید: «حکومت ایران از ابتدا هم به این مساله با دید امنیتی نگاه می‌کرده است. شماری از شهروندان بلوچ را با این ادعا که با ریگی و گروه تروریستی جندالله در ارتباط هستند، لغو تابعیت کرده و تابعیت ایرانی را از آن‌ها سلب می‌کردند. در‌حال‌حاضر هم که بحث جمعه خونین است، مساله بدتر شده است و نگاه امنیتی چندبرابر شده است. در واقع با یک مقوله حقوقی، با دید امنیتی برخورد می‌شود که از اساس اشتباه است.»
«شیراحمد شیرانی»، فعال حقوق بلوچ می‌گوید: «مساله بی‌شناسنامه‌ها کاملا مساله سیاسی است. مثلا در یک خانواده دو فرزند شناسنامه دارند و باقی فرزندان خانواده شناسنامه ندارند.»
به گفته آقای شیرانی، جمعیت افراد بدون شناسنامه در سیستانوبلوچستان بسیار زیاد است.
طبق آخرین آمارها از بین حدود ۱۰۵ هزار متقاضی شناسنامه در ایران، تنها ۱۴ هزار نفر توانسته‌اند بر‌اساس اعطای تابعیت، شناسنامه بگیرند، درحالی‌که میزان اجرایی شدن این قانون، به ۵۰ درصد هم نرسیده. متاسفانه در سال ۱۴۰۱، قانون سازمان ملی مهاجرت به‌صورت خیلی بی‌سروصدایی، قانون اعطای تابعیت به فرزندان مادر ایرانی و پدر خارجی را لغو کرده است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر