«علی دایی» در تازه‌ترین گفت‌وگو خود توضیح داده که از «یک سال و نیم گذشته، ممنوع‌المعامله» است. او در این مصاحبه که با «عادل فردوسی‌پور» و «پژمان جمشیدی» انجام داده، همچنین گفته که مدیران باشگاه پرسپولیس با او در ابتدای فصل و همین‌طور پس از جدایی «یحیی گل‌محمدی» تماس گرفته بودند، اما او حاضر نیست «جای دوستش» را بگیرد.
علی دایی، اسطوره فوتبال و ورزش ایران چرا ممنوع‌العامله است و از ممنوعیتی که جمهوری اسلامی برای ورزشکاران و چهره‌های شناخته شده جامعه در زمینه فعالیت‌های تجاری اعمال کرده، چه می‌دانیم؟
***
علی دایی چگونه کنار مردم ایستاد و چرا ممنوع‌المعامله شد؟
علی دایی از اردیبهشت۱۳۹۸ از فوتبال ایران دور شد. او یک روز پس از آنکه فردی با نام مستعار «مصطفی مدبر» به‌عنوان مدیرعامل باشگاه سایپا، حکم به اخراج او از این باشگاه داد، چهره واقعی مدیرعامل باشگاه سایپا را فاش کرد و گفت: «آقای "مصطفی مدبر" برای من وجود خارجی ندارد و آدم حقیقی به این اسم نمی‌شناسم. تا جایی که ذهن ناقصم یاری می‌کند، او را از زمانی که ریاست حراست صداوسیما را داشت، به‌عنوان "سردار غفور" می‌شناسم. برای من جالب بود که در برنامه ۹۰ خودش را با نام مدبر معرفی کرد. بعد که صحبت کرد، تُن صدایش برای من آشنا بود و دیدم همین سردار غفور خودمان است و اردبیلی است.»
سردار «غفور درجزی»، براساس اسناد و مدارک منتشر شده، یکی از عواملی است که در ترور «عبدالرحمن قاسملو» در اتریش نقش داشته است. نام این سردار سپاه، در اسناد و بازجویی‌های دادگاه «میکونوس» نیز مطرح شده بود.
در اسنادی که از دادگاه میکونوس در کتاب «سیستم جنایتکار» منتشر شده است، «ابوالقاسم مصباحی»، شاهد اصلی دادگاه میکونوس و از نیروهای ارشد وزارت اطلاعات که در دهه ۹۰ میلادی خود را تسلیم مقامات آلمانی کرد، به نام غفور درجزی اشاره می‌کند. در کتاب «پرویز دستمالچی» به نام «ترور به نام خدا» نیز، غفور درجزی ازجمله عوامل قتل قاسملو معرفی شده است.
پرویز دستمالچی یک روز پس از فاش‌گویی‌های علی دایی در مورد مدیرعامل کنونی باشگاه سایپا، به رسانه‌ها گفت که با بررسی تصاویر۲۰ سال قبل سردار غفور درجزی و عکس‌های امروز مصطفی مدبر، به این نتیجه رسیده است که هر دو شخص یک نفر هستند.
پس‌از آن، علی دایی در فضای امنیتی ایران قرار گرفت. هرچند که بعدتر در قبال «سرکوب معترضین در آبان ۱۳۹۸»، «سقوط هواپیمای اوکراینی» و «اعتراضات سراسری» نیز، سکوت نکرد. تفاوت او با بسیاری از سبلیریتی‌های تیم فوتبال جمهوری اسلامی، دقیقا در همین عدم سکوت و واکنش‌هایش بود.
آنچه علی دایی در قبال رویکردهای اجتماعی خود در قبال مردم ایران به دست آورد، ممنوعیت از معامله‌های اقتصادی و از دست دادن بخشی از سرمایه‌هایش بوده است.
از پیشینه ممنوعیت معاملات در جمهوری اسلامی چه می‌دانیم؟
علی دایی نخستین چهره شناخته شده در ایران نیست که توسط حکومت جمهوری اسلامی، از معامله‌ها منع می‌شود. مشهورترین پرونده مربوط به ممنوعیت معامله‌های تجاری، به خبرنگاران «BBC» فارسی برمی‌گردد. مهر۱۳۹۶ براساس یک دستور مکتوب، دادسرای مستقر در زندان «اوین»، ۱۵۲ نفر از کارکنان بخش فارسی بی‌بی‌سی را از هر گونه معامله‌ای در ایران محروم کرد و تاکید داشت که آن‌ها در صورت ورود به ایران، اجازه خروج نخواهند نداشت.
«موسی برزین»، حقوقدان و مشاور حقوقی ایران‌وایر در پاسخ به این سوال می‌گوید که چنین رفتاری از سوی حکومت مسبوق‌به‌سابقه است. او به ممنوع‌المعامله شدن بهاییان پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ اشاره می‌کند. او همچنین یادآور می‌شود که سال ۱۳۹۳، «احمد تویسرکانی»، رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نیز گفته بود که بین ۲۵ تا ۲۶ هزار نفر از ابتدای انقلاب تا آن زمان، از هرگونه معامله‌ای محروم هستند.
موسی برزین همچنین تاکید می‌کند که هیچ قانونی، برای ممنوع‌العامله کردن چهره‌های ورزشی، سیاسی و هنری، یا افراد با گرایش‌های جنسیتی یا مذهبی متفاوت در قوانین جمهوری اسلامی وجود ندارد و فقط برای برخی افراد مانند «تاجران ورشکسته» یا «افراد صغیر یا مجنون»، ممنوعیت معامله وضع می‌شود.
این حقوقدان تاکید می‌کند که ممنوع‌المعامله شدن علی دایی کاملا غیرقانونی است.
چرا ممنوع‌المعامله شدن علی دایی غیرقانونی است؟
علی دایی تنها چهره شاخص ایرانی نیست که در داخل ایران از هرگونه معامله‌ای منع می‌شود. اسفند۱۴۰۱ با حکم قوه‌قضاییه جمهوری اسلامی، «ترانه علیدوستی»، «اصغر فرهادی»، «کیهان کلهر» و «مهدی یراحی»، ممنوع المعامله شدند. دلیل آن، همراه شدن با مردم ایران در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ بود.
موسی برزین به «ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی» اشاره می‌کند و می‌گوید: «هر یک از مقامات و مامورین دولتی که برخلاف قانون، آزادی شخصی افراد ملت را سلب کند، یا آنان را از حقوق مقرر در قانون اساسی محروم نماید، علاوه‌بر انفصال از خدمت و محرومیت سه تا پنج سال از مشاغل دولتی، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»
این حقوقدان تاکید می‌کند چون علیه علی دایی شکایتی مطرح نشده و پرونده‌ای نیز ندارد، ممنوعیت او از معاملات تجاری غیرقانونی است. موسی برزین می‌گوید: «در عمل این‌گونه است که از اداره ثبت اسناد و املاک به دفاتر مربوطه بخشنامه می‌کنند و وقتی شخصی مانند آقای دایی برای انجام معامله‌ای به یکی از دفاتر ثبت اسناد می‌رود، به او اجاره معامله نمی‌دهند.»
او تاکید می‌کند که علی دایی می‌تواند شخصا یا از طریق وکیل خود طرح شکایت کند، چون مطابق قانون این ممنوعیت غیرقانونی است.
آیا علی دایی اجازه عقد قرارداد با باشگاه‌ها را دارد؟
علی دایی همچنین در بخشی از صحبت‌هایش می‌گوید که برای نشستن روی نیمکت مربی‌گری تیم‌های لیگ برتر فوتبال ایران مشکلی ندارد.
عدم حضور علی دایی روی نیمکت تیم‌های فوتبال در کنار موضوع ممنوع‌الخروج بودن او در مقطعی از سال ۱۴۰۱ و ممنوع المعامله بودن او در‌حال‌حاضر، این ذهنیت را شکل می‌دهد که آیا علی دایی قادر است به‌صورت قانونی روی نیمکت تیمی بنشیند و از این باشگاه‌ها دستمزد نیز داشته باشد؟
موسی برزین در پاسخ به این سوال، می‌گوید: «ممنوع المعامله شدن افراد به معنی از دست دادن موقعیت شغلی افراد نیست. آن‌ها صرفا از ثبت معاملات خود در دفاتر اسناد رسمی محروم می‌شوند. همچنین اگر قرارداد آقای دایی با باشگاه‌ها نباید در دفتر اسناد رسمی به ثبت برسد، پس هیچ‌گونه منعی برای همکاری ایشان با تیم‌های فوتبال نیز وجود نخواهد داشت.»
در سال‌های اخیر، باوجود شفاف بودن فشارهای حکومتی روی چهره‌های ورزشی و به‌خصوص چهره‌های شاخص فوتبال ایران، اما نهادهای بین‌المللی ازجمله کمیته بین‌المللی المپیک و فدراسیون جهانی فوتبال، در قبال دخالت‌های پررنگ سیاست در ورزش ایران سکوت کرده‌اند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر