بازداشت به جرم شادی پس از شکست تیم فوتبال

«مهدی طارمی»، بازیکن تیم فوتبال جمهوری اسلامی، مهر۱۴۰۲ در گفت‌وگویی که با خبرگزاری «فارس»، وابسته به سپاه پاسداران داشت، گفته بود: «تا زمان آغاز جام ملت‌ها اگر کسی بخواهد با حرف‌های بی‌منطق علیه تیم ملی، مربیان، بازیکنان و فدراسیون فوتبال حاشیه‌سازی کند، قطعا مقابل منافع ملی ایران و منافع فوتبال می‌ایستد.»

از لحظه به صدا در آمدن سوت پایان دیدار تیم‌های فوتبال ایران و آمریکا در ۸آذر۱۴۰۱ در جام‌جهانی ۲۰۲۲، تا شب پس از بازی تیم فوتبال مقابل قطر در نیمه‌نهایی جام ملت‌های ۲۰۲۳ آسیا، دست‌کم ۲ شهروند ایرانی به‌دلیل شادی برای شکست این تیم با شلیک گلوله نیروهای امنیتی کشته شده‌اند. همچنین بیش از ۲۰ گزارش رسمی از بازداشت شهروندانی که برای شکست این تیم در خیابان‌ها شادمانی کرده بودند، مخابره شده است.

تیم ملی فوتبال ایران چگونه به تیم امنیتی جمهوری اسلامی تبدیل شد و چرا مردم ایران حق ندارند که انتخاب کنند با شکست این تیم خوشحال باشند، یا اندوهگین؟

***

چند کودک برای شادی پیروزی قطر دستگیر شده‌اند؟

سازمان حقوق‌بشری «هه‌نگاو»، از دستگیر شدن دست‌کم ۱۰ «کودک» به‌دلیل شادی کردن پس از پیروزی قطر مقابل تیم فوتبال ایران در جام ملت‌های آسیا خبر داده است.

در گزارش این سازمان ذکر شده که هویت سه تن از این کودکان تاکنون مشخص شده و نام بقیه دستگیرشدگان، هنوز مشخص نیست. نکته قابل تامل در مورد دستگیری برخی از این شهروندان، نوع و مکان بازداشت آن‌ها است.

نیروهای اداره اطلاعات در جوانرود، ۱۸بهمن‌۱۴۰۲ با هجوم به «محل کار» «محمد محمودی»، کودک ۱۶ ساله، او را در مغازه‌ای که در آن مشغول‌به‌کار بود، با توسل به خشونت بازداشت کرده‌اند. به عبارتی، او حتی در خیابان‌های شهر جوانرود مشغول به شادی برای شکست تیم فوتبال جمهوری اسلامی نبوده و در محل کارش بازداشت شده است. 

پیش‌از این، هه‌نگاو از بازداشت «محمد یوسفی»، ۱۷ ساله و «محمد محمودی»، ۱۶ ساله نیز به‌دلیل مشابه خوشحالی برای شکست تیم فوتبال در جام ملت‌های آسیا خبر داده بود.

جوانانی که قربانی یک تیم حکومتی شدند

جمهوری اسلامی البته فقط به بازداشت شهروندان ایرانی پس از شکست‌ تیم‌ فوتبال مقابل حریفانش رضایت نداده است. مهم‌ترین نامی که از آذر۱۴۰۱ در ایران به‌عنوان قربانی حکومت برای شادی پس از شکست این تیم شناخته شد، «مهران سماک» بود.

مهران سماک، شهروند اهل انزلی، پس از پیروزی آمریکا مقابل تیم فوتبال جمهوری اسلامی به‌دلیل «بوق زدن»، با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی به قتل رسید.

پس از انتشار خبر قتل مهران سماک، «سعید عزت‌اللهی»، همشهری و همبازی دوران کودکی مهران سماک و از بازیکنان تیم فوتبال ایران، در متنی، مردم ایران را به «منیت» و «حسادت» متهم کرد.

در همان شب، «فرزین معروفی» در محله اکباتان تهران و با شلیک گلوله ماموران حکومتی به سرش، به جرم شادی پس از پیروزی تیم ملی آمریکا، به قتل رسید. فرزین معروفی ۲۲ ساله و متولد مهاباد بود که تنها به جرم عدم همراهی با تیمی که از سوی حکومت به‌صورت کامل مصادره شده و هویت «ملی» خود را از دست داده بود، جانش را از دست داد.

چند قدم جلوتر از دیکتاتوری آرژانتین  

در یک جامعه استاندارد، نه‌تنها شما حق دارید که برای خوشحال شدن یا ناراحتی از نتایج تیم‌های فوتبال خود تصمیم‌گیری کنید، که حتی بازیکنان حاضر در تیم‌های ملی هم این حق انتخاب را دارند که پیروزی تیم‌ ملی کشوری که پیراهن آن را بر تن کرده‌اند را، فقط متعلق به مردم منطقه خودشان بدانند.

در جریان جام‌جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی، پس از قهرمانی تیم ملی اسپانیا مقابل هلند، «کارلوس پویول»، «ژاوی هرناندز»، «سرخیو بوسکتس» و «آندره اینیستا»، با پرچم ایالت «کاتالونیا» در جشن قهرمانی پس از بازی در ورزشگاه و حتی در زمان بازگشت به مادرید، پایتخت اسپانیا شرکت کردند.

طبق گزارش «فرانس ۲۴»، بیش از یک میلیون شهروند بارسلون با پرچم‌های متعلق به ایالت‌های خود به خیابان‌ها آمده و قهرمانی‌ اسپانیا را با رفتاری متفاوت و به‌صورت منحصر به خود، برای بازیکنان خودشان جشن گرفتند.

«فردریش فارمر»، نویسنده «واشنگتن پست»، دسامبر سال ۲۰۲۲ پس از قهرمانی آرژانتین در جام‌جهانی قطر، قهرمانی‌های این تیم در تاریخ را بررسی کرد. او در گزارش خود، به نظام استبدادی آرژانتین در جریان جام‌جهانی ۱۹۷۸ اشاره کرد و نوشت: «تیم ملی فوتبال آرژانتین در اوج یک جنگ کثیف که از سوی نظام دیکتاتوری این کشور علیه مردم آرژانتین در جریان بود، به قهرمانی رسید. در همان روزها، هزاران تن در هر روز به‌دلیل مخالفت با حکومت شکنجه می‌شدند، به قتل می‌رسیدند یا برای همیشه ناپدید شدند.»

در گزارش آقای فارمر اما هیچ ‌نشانه‌ای از اینکه دولت استبدادی آرژانتین مردم این کشور را به‌دلیل حمایت نکردن از تیم فوتبال‌شان به قتل رسانده یا بازداشت و شکنجه کرده، دیده نمی‌شود.

در حقیقت، مرور تاریخ نشان می‌دهد که تیم فوتبال جمهوری اسلامی، نخستین تیم در تاریخ فوتبال جهان است که شهروندانش «باید» آن را دوست داشته باشند یا به دوست داشتن آن «تظاهر» کنند؛ موضع‌گیری علیه این تیم و بازیکنانش از سوی بازیکنانی که به نهادهای دولتی و حکومتی به‌شدت نزدیک هستند، با اتهام «اقدام علیه امنیت و منافع ملی» همراه می‌شود و شادی پس از شکست آن، برابر با کشته شدن یا بازداشت است.

چرا باید این تیم را تیم ملی دانست؟

«احسان پیربرناش»، طنزنویس و روزنامه‌نگار ورزشی که سال ۱۴۰۱ و در جریان اعتراضات سراسری بازداشت شده بود، در گفت‌وگویی که با «ایران‌وایر» داشت، از بازداشت برخی شهروندان پس از پیروزی آمریکا مقابل ایران گفته بود. او در این مصاحبه، به شهروندان جوان و نوجوانی اشاره کرد که صرفا برای حذف شدن تیم ملی جمهوری اسلامی از جام‌جهانی، شادمانی می‌کردند.

همچنین «سعیده فتحی»، دیگر خبرنگار ورزشی که فروردین‌۱۴۰۲ با ایران‌وایر هم‌صحبت شد، در مورد روزهای بازداشت خود و اتفاقاتی که پس از بازی ایران و آمریکا در زندان اوین افتاد می‌گفت: «زندانبان فریاد می‌زد که تقصیر شماست مردم از پیروزی آمریکا خوشحال شده‌اند.»

جرم «شادی پس از شکست تیم فوتبال»، حالا به یکی جرایم شهروندان ایرانی تبدیل شده است. اما چگونه باید تیمی را دوست داشت که بازیکنانش مانند «علی‌‌رضا جهانبخش»، در مواجهه با سوالات خبرنگاران پیرامون سرکوب مردم ایران از عبارت «ما سیاسی نیستیم» استفاده می‌کند، اما برای کمترین اتفاقات در غزه برای فلسطین و حماس، در صفحات مجازی‌ خود واکنش نشان می‌دهد و در زمین بازی، «چفیه» می‌اندازد.

چگونه مردم ایران را باید مجاب کرد که تیمی را با «مهدی طارمی» و نوشته‌هایش در حساب توییتر با جمله‌ای از «علی خامنه‌‌ای» در مورد نابودی اسراییل، به‌عنوان تیم ملی «ایران» بپذیرند؟  

دی‌۱۴۰۲، «حکیم زیاش»، ستاره خط میانی باشگاه گالاتاسرای و تیم ملی مراکش، به رسانه‌ها گفت که بلافاصله پس از دریافت «پاداش جام‌جهانی از سوی فیفا»، تمامی مبلغ آن را به «نیازمندان کشورش» اهدا کرده است. ایرانیان در صفحات اجتماعی خود، با مقایسه ولع بازیکنان تیم فوتبال ایران برای به دست آوردن حواله‌های خودرو وارداتی پس از جام‌جهانی با بازیکنانی مانند حکیم زیاش یا ستاره‌های دیگر فوتبال جهان مانند «سادیو مانه»، از فاصله گرفتن بازیکنان این تیم با مردم کشورشان انتقاد کرده بودند.