یک روز مانده به انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی و دوره ششم مجلس خبرگان رهبری، موضوع تحریم انتخابات داغ است. زنان فعالانه از عدم مشارکت در انتخابات حرف می‌زنند. کاربران بلوچ و بختیاری، دو گروه قومی که در انتخابات‌های پیشین معمولا درصد بالایی از مشارکت را داشتند، بحث تحریم انتخابات و «نه» به حکومت را مطرح می‌کنند.
***
می‌گوید در یک هفته گذشته کارش این بوده است که در خیابان‌های شهر زاهدان بچرخد و هر جا پوستر تبلیغات انتخاباتی دید، بکند. این جوان بلوچ که به دلایل امنیتی نام او نزد «ایران‌وایر» محفوظ است، تاکید می‌کند کسانی که کاندیدای انتخابات شده‌اند در حالی که هنوز خون مردم روی آسفالت خیابان‌ها است، «خائن» هستند.
از این دست اقدامات در روزهای اخیر کم نبوده‌اند. برخی دوباره از هشتگ «در خانه می‌مانیم» که مختص روزهای قرنطینه عالم‌گیری ویروس کرونا بود، استفاده کرده‌اند. بسیاری دیگر، از جمله شاهزاده «رضا پهلوی»، انتخابات مجلس دوازدهم را «سیرک انتخابات» خوانده‌اند.
برخی دیگر با ته‌مایه طنز، روز ۱۱ اسفند، جمعه‌ای که انتخابات قرار است در آن برگزار شود را «روز خانواده» نام نهاده‌اند؛ به این معنا که قرار است در خانه کنار عزیزان خود بمانند و به حوزه‌های رای‌گیری نروند.
خانواده‌های دادخواه هم از گوشه و کنار ایران و آن‌هایی که به ناچار در تبعید هستند، از جای‌جای جهان درباره تحریم انتخابات حرف زده‌اند؛ خواهر «حدیث نجفی»، برادر «عاطفه نعامی» و ده‌ها تن دیگر.
برخی دیگر تصویری از «کیان پیرفلک»، کودک ۱۰ ساله کشته شده به دست سرکوب‌گران در ایذه را منتشر کرده‌اند که در حال درخت‌کاری است و با طعنه نوشته‌اند: «امسال به جای رای، یه درخت بکار. چهار سال دیگه، هم از سایه‌‌اش استفاده می‌کنی و هم از میوه‌‌اش.» اشاره آن‌ها به ناامیدی عمومی از اقدامی مثبت جهت حل مشکلات مردم به دست نمایندگان مجلس شورای اسلامی است.
برخی دیگر هم یادآوری کرده‌اند که رای دادن، انگشت در خون کشته شدگان زدن است و دوباره آن بیانیه دانشجویان «دانشگاه هنر» را که در میانه اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» خطاب به حکومت صادر کرده بودند را بارها و بارها بازنشر کرده‌اند؛ «پاسخ ما به شما یک کلمه است؛ نه!»
بلوچستان؛ دفاتر تبلیغاتی را ناچار می‌شوند تعطیل کنند
بر اساس آمارهای رسمی، یکی از استان‌هایی که در ایران همیشه بیشترین آمار مشارکت را داشته، سیستان و بلوچستان بوده است؛ استانی با جمعیت بزرگ بلوچ و سنی مذهب که با وجود ثروت‌های طبیعی، از نظر اقتصادی و توسعه‌ای عقب نگه داشته شده است.
آخرین آمار مربوط به انتخابات مجلس یازدهم و دهم است. میزان مشارکت در مجلس یازدهم ۶۰ درصد و در مجلس پیش از آن، ۶۶.۱۴ درصد عنوان شده بود. این در حالی است که نرخ اعلامی مشارکت در کل ایران را حدود ۴۲ درصد اعلام کرده بودند.
با این وجود، گزارش‌ها و ویدیوهایی که از این استان منتشر شده، نشان می‌دهند حتی پی‌گیرترین بخش جمعیتی ایران در انتخابات نیز در حال نه گفتن به حکومت است.
«شیراحمد شیرانی»، فعال حقوق بشر بلوچ به «ایران‌وایر» می‌گوید مشارکت مردم در انتخابات‌های پیشین به معنای «آری» به حکومت نبوده است.
او توضیح می‌دهد: «در دوره‌های گذشته به خاطر این که علما، افراد مورد احترام مثل مولوی عبدالحمید یا سران طوایف، وقتی به فردی نظری مثبت داشتند، مردم هم به این دلیل که این افراد خیرخواه هستند، رای‌شان را به فرد مورد نظر می‌دادند. اما بعد از جمعه خونین زاهدان و اتفاقاتی که در بیش از یک سال گذشته رخ داد، نارضایتی در بین عموم مردم شدت گرفته و به خواسته‌های آن‌ها پاسخ داده نشده است. خانواده‌های دادخواه هنوز در وضعیت بلاتکلیف قرار دارند. با این حساب، مردم در کل نظرشان منفی است.»
شیرانی ادامه می‌دهد: «چیزهایی که ما از جامعه بلوچستان می‌بینیم، نشان می‌دهند تعداد افرادی که می‌خواهند رای بدهند، خیلی پایین است؛ مگر افرادی که منافع آن‌ها به حکومت گره خورده است.»
او به بی‌توجهی مولوی «عبدالحمید اسماعیل زهی»، رهبر دینی بلوچستان و سایر امامان جمعه اهل سنت به موضوع انتخابات به‌عنوان امری تاثیرگذار در این باره تاکید می‌کند و می‌گوید: «آخرین صحبتی که مولوی عبدالحمید در رابطه با انتخابات داشت، مربوط به چند هفته قبل بود. او با صراحت گفت مردم از اصلاح‌طلب و اصول‌گرا عبور کردند و انتخابات در چهل و اندی سال خروجی نداشته است. جمعه پیش اصلا درباره انتخابات صحبتی نکرد. هیچ کدام از امامان جمعه اهل سنت درباره انتخابات صحبتی نکردند. برای قشر زیادی از مردم، روشن‌فکران، جوانان، زنان و مردان نظر مولوی عبدالحمید مهم است. درصد بالایی از آن‌ها در انتخابات شرکت نخواهند کرد.»
به گفته این فعال بلوچ، در روستاهای این منطقه شایعه شده است که اگر در انتخابات شرکت نکنند، سهمیه سوخت یا یارانه آن‌ها قطع خواهد شد و حکومت از این طریق سعی دارد جمعیت عمدتا روستانشین بلوچ را وادار به رای دادن کند.
با این وجود، شیرانی می‌گوید: «کاندیداها خائن شناخته می‌شوند. حتی مردم نسبت به پوستر برخی از کاندیداها که در نقاط مختلف شهرها تبلیغات انجام می‌دهند، واکنش نشان داده‌اند. یکی از کاندیداها که ستاد مرکزی او در خیابان خیام، نزدیک مسجد مکی در زاهدان بود، پس از اعتراض مردم، ناچار شد ستادش را جمع و عذرخواهی کند.»
رایی هم اگر می‌دادند، آری به حکومت نبود
«آزاده کیان»، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در پاریس به «ایران‌وایر» می‌گوید مشارکت بالاتر بخش‌هایی از جامعه ایران مثل بلوچستان یا مردم بختیاری که تاکنون در انتخابات حضور داشته‌اند، به معنای آری به حکومت نبوده است.
او توضیح می‌دهد: «در انتخابات شوراها یا مجلس، طبعا مردم اگر با کاندیدا آشنایی شخصی داشته باشند یا از طایفه و خانواده خودشان باشد، بیشتر به او رای می‌دهند. یکی از دلایل مشارکت بالاتر در سیستان و بلوچستان، روسای مذهبی و بزرگان طایفه‌ها در استان‌های دیگری بود که بافت طایفه‌ای دارند. این باعث می‌شد مردم رای بدهند. بعد از جنبش زن، زندگی، آزادی و بالا بودن شمار کشته شدگان در این بخش‌های جامعه ایران، فکر نمی‌کنم این دفعه اساسا هیچ علاقه‌ای به شرکت در انتخابات وجود داشته باشد و بزرگان مذهبی و سیاسی بخواهند مردم را ترغیب کنند که رای بدهند.»
این جامعه‌شناس ایرانی با تاکید بر این که اعتراضات زن، زندگی، آزادی معنای جدیدی به ایرانی بودن و ایرانیت داده است، می‌گوید: «سابقا هم اگر این گروه‌های در تبعیض در انتخابات شرکت می‌کردند، بیشتر خواست تعلق به ایران بود و در واقع، از طریق رای دادن می‌خواستند این تعلق را نشان دهند. ولی امروز رای دادن تغییر معنا داده است و بعد از سرکوب‌های بسیار شدید که هنوز هم ادامه دارد، نمی‌توان انتظار داشت که این مردم مثل سابق بخواهند پای صندوق‌های رای بروند و از طریق رای، تعلق خود را به جامعه ایران نشان دهند.»
آزاده کیان درباره میزان مشارکت در انتخابات پیش‌رو نیز می‌گوید: «هیچ زمانی در ۴۵ سال اخیر، مردم ایران با این همه بحران در آن واحد مواجه نبوده‌اند. بحران اقتصادی، فقر شدید و ارتشای طبقه حاکمه هیچ وقت این قدر شدید نبوده است. اضافه بر این، بحران سیاسی هم هست. این نظام مشروعیت خود را از دست داده است و به جای این که بیایند به طرف مردم، بیش از پیش عرصه را بر همه تنگ‌تر کرده‌اند.»
این استاد جامعه‌شناسی با بیان این که گروهی که می‌ترسند، رای سفید می‌دهند و گروه دیگری نیز وابسته به حکومت هستند و در انتخابات شرکت می‌کنند، تاکید می‌کند: «مردم علاقه‌ای به رای دادن ندارند، چون مجلس جمهوری اسلامی معنا ندارد. حتی وقتی انتخابات آن قدر فیلتر نشده بود، هیچ کاری نخواستند یا نتوانستند پیش ببرند. بنابراین، از دید مردم، رای دادن بی‌معنا است و در انتخابات شرکت نخواهند کرد.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر