از آئین نامه فیفا تا آئین نامه فدراسیون ایران (بخش پایانی)؛ کمیته های غیرقانونی

فدراسیون فوتبال، آرام به سمتی حرکت کرد که مبدل شود به نهادی امنیتی. به ساختار این مجموعه دقت کنید. در این فدراسیون، نهادی مستقل از رئیس و هیئت رئیسه به نام «حراست» فعالیت می کند. دایره فعالیت هایش هم نامحدود است. فقط رفت و آمدها و مراودات اعضای فدراسیون را رصد نکرده. مثلا هفتم مهرماه سال گذشته، «محمد حسین حمیسی» رئیس حراست فدراسیون فوتبال خبر از ورود حراست، به موضوع ورود «فرهاد کاظمی» به تیم سیاه جامگان مشهد را داد. 

حراست هست، کمیته صیانت را هم «حجت الاسلام علیپور» بنا کرده. در اساسنامه فدراسیون جهانی فوتبال، نه نامی از حراست برده شده و نه جایی برای کمیته صیانت تعریف شده است. کمیته اخلاق، سومین نهاد امنیتی است که می تواند تمامیت محموعه فوتبال ایران را تحت کنترل داشته باشد. به این سه مجموعه، ستاد منشور اخلاقی که همچنان زیر سایه سازمان لیگ فعالیت می کند را هم اضافه کنید. کنار اینها، سازمان لیگ هم برای خودش حراست جداگانه، با شرح وظایفی نامحدود دارد. کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال، زیر سایه تمام این ها هم محو شده. 

شالوده شکل گیری بخش عمده ای از این کمیته ها و سازمان های غیرقانونی (ازنظر فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا) را «علیرضا علیپور» در فدراسیون فوتبال ایران بنا کرد. همانی که «محمد دادکان» برای اقامه نماز جماعت به فدراسیون فوتبال آورد، به فروش بلیت و پیراهن در جام جهانی آلمان رسید و حالا یکی از ارکان تصمیم گیری برای فوتبال امنیتی ایران شده است. 

به ساختار فدراسیون فوتبال ایران دقت کنید. در سایت فدراسیون فوتبال، روی «نقشه» کلیک کنید. این سایت، نقشه خود را براساس تعریف فدراسیون جهانی فوتبال طراحی کرده بود. در بخش «نقشه» سایت فدراسیون فوتبال ایران، کمیته ها اینگونه معرفی شده اند: «داوران، کميته انضباطی، آموزش، تشريفات، پزشکی، بازاريابی، روابط عمومی، جوانان و توسعه، پیشکسوتان، فوتبال ساحلی، روابط بین الملل، فرهنگی، فنی و توسعه، مطالعات راهبردی، تدوین مقررات و تیم های ملی» حتی در بخش سایر کارکنان هم نام و نشانی از اعضای کمیته های اخلاق، صیانت یا حراست نمی توان دید. 

اما همین سه نهاد، مهترین و تاثیرگذارترین کمیته ها در فدراسیون فوتبال شده اند. دایره قدرت آنها از زمان کنار رفتن «علی کفاشیان» و حضور «مهدی تاج» در اتاق ریاست هم بیشتر شده. مهدی تاج در تمامی عرصه های مدیریتی خود، مشتاق «امنیتی» کردن مجموعه هایش بود. مثلا سپاهان اصفهان را در دهه هشتاد بدل به اولین باشگاهی کرد که با بسیج ورزش کشور همکاری مستقیم و پایاپای داشت. در سازمان لیگ هم اختیاراتی تامه به حراست و همین طور شیخ علیپور داد. او از مهمترین حامیان «ستاد منشور اخلاقی» در فدراسیونی بود که کفاشیان و اعضای هیئت رئیسه چندان تمایلی به وجود و بقایش نداشتند. حتی زمانی که ستاد منشور اخلاقی به دستور کفاشیان منحل شد، مهدی تاج همان مجموعه را به سازمان لیگ برد.  

حالا «کمیته صیانت» با اخراج حجت الاسلام علیپور از کمیته اخلاق تشکیل می شود. روز دوم مهرماه سال 93 سایت «آی اسپورت» نوشت: «حجت‌الاسلام علیپور که می‌دانست دیگر سمتی در فدراسیون برایش باقی نمی‌ماند، سریعا تابلوی مقابل اتاق خود در سازمان لیگ را به کمیته صیانت تغییر داد و خود را رئیس این کمیته معرفی کرد.  کمیته‌ای که شاید کمتر کسی بداند چیست و قرار است چه کاری را انجام دهد. جالب‌تر این‌که علی کفاشیان به‌عنوان رئیس فدراسیون فوتبال چند روز پیش از تشکیل چنین کمیته‌ای توسط علیپور ابراز بی‌اطلاعی کرد.» 

فدراسیون نمی خواست، اما سردار علیپور شخصا تصمیم می گیرد با یک کمیته جدید، در فدراسیون فوتبال بماند. کمیته ای که نه در اساسنامه فدراسیون فوتبال است، نه در اساسنامه فیفا. اما حجت الاسلام علیپور حالا برایش ردیف بودجه هم در نظر گرفته. کسی نمی دانست قرار است این کمیته، در چه زمینه ای فعالیت کند که خارج از حیطه وظایف کمیته اخلاق است. 

علیپور اولین خودنمایی خود را آبان ماه سال 93 با این ادعا که پرونده «جادوگری در فوتبال» را در کمیته صیانت بازگشایی کرده، وارد گود شد. «قاضی محمدزاده» رئیس کمیته اخلاق به «ورزش سه» گفت که آقای علیپور لطفا در اموری که به او مربوط نیست دخالت نکند، اما سردار علیرضا علیپور روز 21 آبان ماه سال 93 به باشگاه خبرنگاران گفت: « برخی از مسائل این پرونده اصلا مربوط به کمیته اخلاق نیست و ما آن را به مراجع قضایی از جمله قوه قضاییه و پلیس آگاهی ارجاع می‌دهیم.» او حتی از رئیس کمیته اخلاق خواست تا در مسائلی که به او ارتباطی ندارد، دخالت نکند. 

او روز سیزدهم دی ماه، به نامه «نصرالله سجادی» معاون وزارت ورزش و جوانان در مورد رعایت نشدن سقف بودجه باشگاه های استقلال و سپاهان واکنش نشان داد و پرونده را به کمیته صیانت برد. درحالی که خطاب نامه نصرالله سجادی، هیئت رئیسه و کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال بود. اسفندماه سال 93 ادعا کرد که با «عباس جعفری دولت آبادی» دادستان تهران دیدار داشته و از سوی او ماموریت یافته تا اوضاع اخلاقی در فوتبال ایران را بهبود بخشد. اردیبهشت ماه سال 94 هم دوباره در گفت و گو با «ورزش سه» ادعا کرد که «دولت آبادی» از او خواسته جلوی رفتارهای غیراخلاقی، شب نشینی ها، خالکوبی و فساد رفتاری بازیکنان فوتبال را بگیرد. 

علیپور متخصص در نقل قول از مقامات بالاست. اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80 خورشیدی در باشگاه فجرتهران، خودش را از نزدیکان و  شاگردان آیت الله خامنه ای در درس خارج فقه معرفی می کرد. اما تعداد جلسات حضورش در دفتر رهبری فقط به جلسات عمومی رهبر ایران برای تدریس خلاصه می شد. 

روز هفتم خردادماه امسال، بعد از روی کار آمدن «مهدی تاج» و افزایش بیشتر دایره قدرتش برای خودنمایی، حاضر شد در برنامه ورزش و مردم، تفاوت های کمیته صیانت و کمیته اخلاق را معرفی کند. درست زمانی که نه دیگر اثری از علی کفاشیان بود و نه نشانی از «قاضی محمدزاده» رئیس سابق کمیته اخلاق. در همین برنامه خطاب به «بهرام شفیع» مجری برنامه ورزش و مردم گفت: «کمیته صیانت، ماموریت های خاصی دارد. این ستاد از کسانی که مستقیما و غیر مستقیم با فوتبال در ارتباط هستند مثل حراست فدراسیون فوتبال، پلیس داخلی و بین الملل و ...تشکیل شده تا از تخلف در فوتبال پیشگیری کند.» 

هیچ بندی یا ماده ای در اساسنامه فدراسیون فوتبال وجود ندارد که به یک فدراسیون یا کنفدراسیون اجازه دهد، کمیته ای متشکل از نهادهای غیرفوتبالی (به قول حجت الاسلام علیپور، از پلیس داخلی و بین المللی) تشکیل دهد. در پرونده های خاص، فیفا از کمیته های اخلاق می خواهد با همکاری دورادور نیروهای پلیس، به مسائل فساد بازیکنان، مربیان، داوران، مدیران و مسئولین باشگاهی و فدراسیون ها رسیدگی کنند. نمونه بارز، کالچوپولی در ایتالیا یا مسئله فساد اخلاقی و تجاوز به کودکان در فوتبال انگلستان. 

رئیس کمیته صیانت، بدون داشتن هیچ حکمی از سوی رئیس فدراسیون فوتبال، یا بدون آن که نام مجموعه اش در چارت سازمانی فدراسیون فوتبال ایران به ثبت رسیده باشد در برنامه «ورزش و مردم» گفت: «ماموریت های کمیته صیانت، برقراری ارتباط با نهاد قضایی مستقل است.» فیفا به صورت آشکارا از فدراسیون های زیرمجموعه خود خواسته هرگونه برقراری تماس با نهادهای امنیتی و قضایی را به صورت دقیق و پیش از هر اقدامی به اطلاع فدراسیون جهانی فوتبال برسانند. 

علیپور چنین نکرده. برای خودش به صورت خودمختار با دادستان تهران پل ارتباطی برقرار کرده است. بدون آن که اشاره ای به زمان جلسه یا محتوای کلام «عباس جعفری دولت آبادی» داشته باشد از قول او خواهان برخورد با بازیکنان فوتبال شده است. بازیکنانی که خالکوبی دارند، شب نشینی می کنند، شلوار باب اسفنجی (سوشا مکانی) به تن کرده اند یا کنار دختران بی حجاب عکس یادگاری می اندازند. 

واکنش کمیته صیانت به مسائلی مانند فساد اخلاقی در مدارس فوتبال، تبانی در لیگ های فوتبال ایران، مچ فیکسینگ در رده های پایین، زدوبندهای پیش از فصل برای جابجایی بازیکنان، تا امروز نزدیک به صفر بوده. او روز دوازدهم خردادماه مدعی شد که لیگ برتر ایران پاک است. تنها مواردی که باقی می ماند، ممانعت از مصاحبه با رسانه های خارجی، بررسی وصعیت خالکوبی بازیکنان و همین طور سطح روابط آنها یا عکس های یادگاری کنار هواداران است. 

روز سوم مردادماه اما دست و بال شیخ علیرضا علیپور در فوتبال ایران بازتر شد. حکمی که «مهدی تاج» به نام قاضی «مرتضی تورک» برای ریاست بر کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال صادر کرد، علیپور را بیش از قبل به قدرت رساند. رابطه قاضی تورک و حجت الاسلام علیپور آن قدر به سرعت صمیمانه شد که یک هفته بعد از رسیدن «تورک» به اتاق ریاست اخلاق در فوتبال ایران گفت: «ما مطلع شدیم که هنوز ماجرای مربیان منشوری به‌طور كامل حل نشده. باید به این مسئله سریع تر رسیدگی کرد.» ماجرای منشوری ها را «حجت الاسلام علیپور» در فوتبال ایران پایه گذاشت. 

حالا کمیته های ساختگی در فوتبال ایران، به مسائلی مانند مصاحبه مسعود شجاعی با رسانه های خارج از کشور، گفت و گوی داوران یا کارشناسان فوتبال با رسانه های معاند، خالکوبی دست و پای بازیکنان، عکس یادگاری کنار بانوان بی حجاب در خارج از کشور و البته زندگی خصوصی بازیکنان (مثل مراسم خواستگاری محسن فروزان) ورود می کند. آن چه الکن می ماند، مفاسد واقعی در فوتبال است. 

در فدراسیون مهدی تاج، کسی سراغ موشکافی خداداد عزیزی در برنامه نود از مسئله جادوگرها نرفت. در فدراسیون امنیتی «مهدی تاج» هیچ یک از کمیته های خودجوش، پرونده ای برای فساد اخلاقی در مدارس فوتبال و تیم های پایه هم باز نکرد. مسئله سوءاستفاده از بازیکنان نوجوان و جوان ایران، سال هاست که در نطفه خفه می شود. همین طور بحث تبانی، کتک خوردن داوران از بازیکنان یا هواداران و همین طور مسئله فساد مالی میان مدیران باشگاهی و مدیربرنامه ها نیز مسکوت مانده. حجت الاسلام علیپور، قاضی تورک و اعضای کمیته های اخلاقی در فدراسیون فوتبال، فعلا دنبال سرنخ های مهمتر می گردند.