ایران در روسیه؛ انتظار برای آن تنها معجزه

لیست نهایی تیم ملی بدون هیچ سورپرایزی اعلام شد. هیچ بازیکنی از فهرست «استندبای» دعوت نشده و دقیقا بازیکنی از لیست خط خورده است که پیش بینی می شد. نه «سیدجلال حسینی» برگشت، نه «وریا غفوری» فرصت حضور در روسیه را پیدا کرد و نه «کاوه رضایی» و «سیدحسین حسینی» به تیم «کارلوس کی روش» برگشتند. از فهرست 24 نفره هم فقط «علی قلی زاده» کنار رفت.

رفتار سرمربی، حرفه ای بود. به نظر می رسد او پیش از بازی دوستانه مقابل ازبکستان، ترکیب 23 نفره ایران را می شناخت اما زودتر و با آغوشی باز به دل هیاهو و حاشیه ها زد. کنار گذاشتن زودهنگام جلال حسینی و وریا غفوری، موج اولیه انتقادات را ساخت اما این موج با اعلام لیست دوم کاملا فروکش کرد. کی روش بیش از 10 روز زمان داشت از موج اول عبور کند.

لیست کی روش قابل دفاع است. سه دروازه بان در لیست 23 نفره او حضور دارند؛ «علیرضا بیرانوند» از «پرسپولیس»، «رشید مظاهری» از «ذوب آهن» و «امیر عابدزاده» از «ماریتیمو» پرتغال. در خط دفاعی، «میلاد محمدی» از «احمد گروژنی» روسیه، «محمد خانزاده» از «پدیده»، «مرتضی پورعلی گنجی» از «السد» قطر، «رامین رضاییان» از «اوستنده» بلژیک و «پژمان منتظری»، «مجید حسینی» و «روزبه چشمی»، هر سه از «استقلال» حضور دارند.
بازیکنان خط میانی ایران را «احسان حاج صفی» و «کریم انصاری فرد» از «المپیاکوس» و «مسعود شجاعی» از «آ اک آتن» یونان، «مهدی ترابی» از «سایپا»، «امید ابراهیمی» از استقلال و «سعید عزت اللهی» از «آمکار» روسیه تشکیل می دهند.
در خط حمله، گزینه های نام آشنایی هستند؛ «علیرضا جهانبخش» از «آلکمار» هلند، «اشکان دژآگه» از «ناتینگهام» انگلستان، «مهدی طارمی» از «الغرافه» قطر، «رضا قوچان نژاد» از «هیرنوین» هلند، «سامان قدوس» از «اوسترشوند» سوئد، «سردار آزمون» از «روبین کازان» روسیه و «وحید امیری» از پرسپولیس.

تنها علامت سوال، در پست تعیین شده برای «کریم انصاری فرد» است؛ بازیکنی که در تمام دوران بازیگری، به عنوان مهاجم نوک بازی کرده و حالا از او به عنوان یک هافبک دفاعی استفاده می شود.
او در بازی با ازبکستان، در نوک خط حمله ایستاد اما در بازی با ترکیه، به عنوان هافبک میانی بازی کرد که البته نمایش دلنشینی هم نداشت.

اما این تیم چه گونه به روسیه می رود؟ ایران نخستین تیمی است که میان 31 تیم حاضر در جام جهانی (منهای روسیه میزبان)، وارد این کشور خواهد شد. این شاید تنها برنامه درخواستی سرمربی تیم ملی باشد که احتمالا درست اجرا خواهد شد. تیم ملی ایران تقریبا در تمام حوزه ها، معنی «فاجعه» را فهمید.

 

معمای لباس

روز ۳۱ مردادماه سال 96 خبرگزاری «تسنیم» مدعی شد قرارداد فدراسیون فوتبال ایران با شرکت «آدیداس»، قرارداد اسپانسری نیست و فقط برای خرید لباس بازیکنان از این شرکت آلمانی امضا شده است. همان روز «محمدرضا ساکت»، دبیرکل فدراسیون فوتبال کشور امضای قرارداد با این برند را تکذیب کرد و مدعی شد مدیران فدراسیون فوتبال طی روزهای آینده برای مذاکرات به دبی سفر می‌کنند.

در قراردادهای قبلی فدراسیون با آدیداس قید شده بود که فدراسیون فوتبال ایران می‌تواند مبلغ ۷۰ درصد برای خریدهای عمده خود از این برند تخفیف بگیرد. یعنی نه تنها پولی بابت بر تن کردن لباس های آدیداس در جام حهانی دریافت نمی‌کند که حتی باید برای خرید لباس های مورد نیاز خود که تبلیغ برای این برند ورزشی به شمار می رود، پول بپردازد.

ایران در حالی برای لباس های تیم ملی حاضر به پرداخت وجه نقد شده است که تمام تیم های راه یافته به جام جهانی، از تولیدی های لباس های ورزشی برای برتن کردن برند آن ها، پول دریافت می کنند.

قرارداد فدراسیون فوتبال برزیل با شرکت «نایکی» که از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ اعتبار دارد، 34 میلیون دلار است که این قرارداد را تبدیل به چهارمین رقم سنگین قراردادهای بین‌المللی در ورزش جهان می‌کند. آدیداس نیز با فدراسیون فوتبال اسپانیا تا پایان سال  ۲۰۱۸ قراردادی به ارزش ۲۷٫۳ میلیون دلار دارد. این قرارداد در سال ۲۰۱۰ میلادی منعقد شد. همین برند سالیانه مبلغ ۳۷ میلیون دلار به فدراسیون فوتبال آلمان می‌پردازد که این سومین قرارداد بزرگ بین‌المللی ورزش به شمار می رود.

روز چهاردهم فروردین ماه مشخص شد فدراسیون فوتبال ایران نه تنها به آدیداس باید مبلغی نزدیک به دو میلیون دلار پرداخت کند که حتی طرح «یوز ایرانی» هم از روی پیراهن های بازیکنان پاک شده است. همان روز سایت «ورزش سه» نوشت: «ایران برای توافق با کمپانی‌های مهم تأمین لباس های ورزشی مشکلات زیادی مانند تحریم یا قوانین محدودکننده داخلی دارد.»
اما این تحریم ها قطعا دلیل حذف طرح یوز ایرانی یا حتی پرداخت وجه نقد به آدیداس نبودند.

همان روزها «ایران وایر» به نشانه هایی مبنی بر پیشنهاد مالی مخفیانه فدراسیون فوتبال ایران به شرکت آدیداس برای تأمین لباس های تیم ملی رسید. طرف مذاکره‌کننده ایرانی به این شرکت پیشنهاد خرید با رقمی بالاتر و بعد دریافت حق واسطه‌گری از همان وجهی که خودش پرداخت کرده را داده بود. به عبارتی، فدراسیون ایران در جریان مذاکرات با آدیداس، از قانون منع ورود کالای خارجی، در پی سود شخصی می‌گشت.

آدیداس با این درخواست ایران مخالفت کرد. این تولیدی لباس های ورزشی حتی تا پای فسخ قرارداد هم رفت اما در نهایت رضایت داد در ازای دریافت وجهی مشخص، از لباس های انبار شده اش در امارات، لباس های بازیکنان تیم ایران را تامین کند.

تیم ملی ایران، تنها تیم حاضر در جام جهانی روسیه است که تولیدی لباس های ورزشی آن، حاضر به رونمایی از پیراهنش نشد.

 

اردوها، بازی های دوستانه

ایران فاجعه بارترین اردوی آماده سازی تاریخ تیم ملی را برای حضور در جام جهانی روسیه داشت. پیش از این، سابقه چهار بار حضور در جام های جهانی را داشته ایم اما اردوهای آماده سازی و حتی بازی های دوستانه تیم ملی هرگز در این سطح، نازل نبوده اند.

تیم ملی ایران پیش از حضور در جام جهانی 1978، با تیم های یوگسلاوی، ولز، بلغارستان، فرانسه، غنا، مجارستان، آرژانتین و رومانی دیدارهایی دوستانه برگزار کرد. علاوه بر این، تیم «حشمت الله مهاجرانی» سه اردوی داخلی و سه اردو در اروپا و امریکا را نیز تجربه کرده بود. همین تیم در جام جهانی با دو شکست و یک تساوی به خانه برگشت.

20 سال بعد، دوباره به جام جهانی رسیدیم. این بار «محسن صفایی فراهانی» همه کار برای آماده سازی تیم ملی کرد؛ از وقفه انداختن در لیگ تا خروج پرسپولیس از تمام رقابت های داخلی به دلیل داشتن بیش از چهارملی پوش در اردوهای تیم ملی و البته بازی ها و اردوهای متعدد.

نیجریه، شیلی، کویت، مجارستان، غنا، جاماییکا و کرواسی مقابل ایران قرار گرفتند. «نانت»، «مون پولیه»، «رم» و «اینترمیلان» هم چهار باشگاهی بودند که حریف تدارکاتی ایران شدند. نتیجه آن تدارکات، تنها پیروزی تاریخ فوتبال ایران در ادوار جام جهانی مقابل امریکا و دو شکست برابر آلمان و یوگسلاوی بود.

سال 2006 میزان انتقادات از شیوه آماده سازی تیم ملی بالا رفت. همه چیز با دوره صفایی فراهانی قیاس می شد. پس وقتی تیم ملی مقابل لیبی، کره جنوبی، توگو، کاستاریکا، کرواسی و بوسنی و هرزگوین قرار گرفت، بازی های آماده سازی ایران به یک امتیاز در جام جهانی آلمان ختم شد. دو شکست مقابل مکزیک و پرتغال، یک تساوی برابر آنگولا تنها دست‏آورد ایران بود.

این سطح از آماده سازی برای جام جهانی 2014 برزیل هم تکرار شد. عمان، گینه، بلاروس، مونته‌نگرو، آنگولا و ترینیدادوتوباگو تنها حریفان تدارکاتی تیم ملی بودند. وقتی شکل آماده سازی تیم ملی درست مانند هشت سال قبل شد، خود به خود همان نتایج هم به دست آمد؛ یک تساوی برابر نیجریه و دو شکست مقابل بوسنی و آرژانتین.

حالا براساس آن چه کارلوس کی روش به عنوان «طرح جامع آماده سازی تیم ملی» از آن نام می برد، مقرر بود ایران با 13 بازی تدارکاتی وارد جام جهانی روسیه شود؛ تعدادی که تا امروز بی سابقه به نظر می رسد. تیم کی روش بعد از صعود به جام جهانی، مقابل توگو، روسیه، ونزوئلا، پاناما و سیرالئون قرار گرفت. قرار بود بعد از این پنج بازی، شرایط آماده سازی تیم ملی تغییر کند. سوم و هفتم فروردین ماه امسال، تیم ملی مقابل تونس و الجزایر بازی کرد. بازی با سوریه اما لغو شد. ایران با ازبکستان دیدار کرد، مقابل ترکیه هم ایستاد اما دو بازی با یونان و کوزوو از فهرست بازی های دوستانه ایران بیرون رفتند. فقط مانده است بازی روز هجدهم خردادماه مقابل لیتوانی در روسیه. پیش از این سه بازی دوستانه مقابل ایتالیا، کرواسی و مکزیک به دلیل مخالفت کی روش به سرانجام نرسید.

تیم ایران تقریبا با بدترین نوع آماده سازی در سال 97 خورشیدی، راهی روسیه خواهد شد. یک اردوی آماده سازی در یونان، یک اردوی پیش فرض در اتریش و سه بازی دوستانه لغو شده اند. کی روش حالا از «معجزه» به عنوان تنها فاکتور موفقیت ایران درجام جهانی حرف می زند!

 

گرگ و میش ایرانی

شاید تیم 2018، یکی از نسل های طلایی فوتبال ایران باشد. هرچند که بسیاری هنوز تیم سال 1998 را بهترین نسل تاریخ فوتبال ایران و یا برترین مجموعه پس از انقلاب می دانند. اما در این که تیم کنونی ایران از نظر مهره، یک دست بودن و هماهنگی ستاره ها، حتی با تیم چهار سال قبل قابل قیاس نیست، تردیدی نمی توان داشت. شاید قرار گرفتن در گروه مرگ و هم‏نشینی با پرتغال، اسپانیا و مراکش آن قدر ترسناک هست که از این میزان آماده سازی تیم ملی نگران شویم. این نسل شاید اگر با تدارکات دوران صفایی فراهانی آماده می شد، کی روش فقط از معجزه به عنوان راه حل موفقیت در گروه «B» حرف نمی زد.