یک روز تا ملاقات با ماتادور؛ بازی پیچیده کی روش با مغز اسپانیا

«داریوش مصطفوی»، رییس فدراسیون فوتبال ایران بود و «محمد مایلی کهن» سرمربی تیم ملی. آن‏ها برای بازی ایران و کویت در تهران جلسه گذاشته بودند که حکم مرگ و زندگی برای تیم داشت. ایران محکوم بود به شکست دادن کویت. چون یک روز بعد، عربستان قاعدتا در ریاض، چین را شکست می داد و مستقیم به جام جهانی 98 فرانسه می رسید.

بازیکنان ایران گم‏نام و کم اعتبار نبودند اما بعد از آن بازی خاص در عربستان و شکست در آخرین دقیقه، همه چیز وارونه شده بود. حالا در تهران همه عالمانه نصیحت می کردند؛ یکی به چیدمان ایراد می گرفت، دیگری نقد داشت به تاکتیک مایلی کهن، آن یکی به بیرون نشستن «خداداد عزیزی»، یکی هم به این که چرا هنوز «مهدی پاشازاده» به تیم ملی دعوت نمی شود.

یک شب قبل از بازی، داریوش مصطفوی میهمان صداوسیما بود. در استودیو روبه روی «جواد خیابانی» نشست و از جلسه عصر با بازیکنان تیم ملی گفت؛ از این که حال تیم خوب است، همه سعی کرده اند شکست بازی قبل را فراموش کنند، متحد هستند و انگیزه دارند تا هر سه امتیاز را دشت کنند. بعد به این جمله کارشناسانه اش رسید: «به بازیکنان گفتم اگر 30 دقیقه اول گل بزنید، می بریم.»
جواد خیابانی هم تاییدش کرد: «بله! تیم از نظر روانی آزاد می شود و بار روحی دیگر روی شانه های تیم نیست.»

این ضربۀ پتک بر سر تیم بود. تا دقیقه 30 بازی، زیر استرس و فشار این که مبادا گل اول را نزنیم، بودند. حتی دلهره این‏ را داشتند که شاید کویت روی یکی از ضدحملاتش، دروازه ایران را باز کند. مگر غیرممکن بود؟ آن خط حمله رویایی تیم کویت با «بشار عبدالله» و «جاسم الهویدی»، هر دفاعی را ویران می کرد. حالا ما بودیم و یک 30 دقیقه که باید در آن مشق تمام 90 دقیقه را می نوشتیم.

 

رونویسی از مشق فرگوسن

«کارلوس کی‎روش» کم موفقیت نداشته است؛ از قهرمانی در جام جوانان جهان تا کشف و پرورش استعدادهای ناب پرتغالی که مثلا یکی از آن‏ها می شود «لوییز فیگو». از رساندن آفریقای جنوبی به جام جهانی 2002 تا موفقیت نسبی با همین تیم در جام ملت های آفریقا و رسیدن به نیمکت «منچستریونایتد»  کنار «الکس فرگوسن». نشستن بر کرسی سرمربی‏گری «رئال مادرید» یا هدایت تیم ملی پرتغال در جام جهانی، عناوین کمی نیستند. اما او همیشه یک نقطه اتکا داشته است: «من دستیار سِر الکس فرگوسن بودم.»

این تنها فخر کی‌روش در دوران حیات مربی‌گری خود نیست اما به صورت ناخودآگاه و غریزی، وقتی می خواهد از افتخاراتش حرف بزند، می رود سر بخت روزهای دوم شخص بودنش کنار افسانه شهر منچستر. شاید به این دلیل که سر الکس هنوز برای او بتی نشکسته در کعبه آمال و آرزوهایش مانده است.

فرگوسن را با هزار و یک تحلیل که شفاهی کرده و هزاران تدبیر که هرگز به زبان نیاورده و در زمین مسابقه به آن رسیده است، می توان شناخت. یکی از جملات ماندگارش این است: «کسی که سیلی اول را می زند، همیشه برنده نیست.»
جایی هم گفته بود: «هیچ ضمانتی وجود ندارد بازی با همان رویه ای تمام شود که از اول آغاز شده بود.»

کی‎روش در این جملات فرگوسن غرق شده است. فرگوسن در کتاب خاطراتش در مورد نخستین روز همکاری با کارلوس کی روش می نویسد: «نخستین روزی که به تمرین ما آمد، برای تمام لحظات برنامه داشت. تمریناتش را دیدم و حس کردم در انتخابم هیچ اشتباهی نداشتم. بعد با او کمی حرف زدم. این کار را هر روز تکرار کردیم. او تمرین می داد، من صحبت می کردم.»

محصول مشترک همکاری کلامی و عملی فرگوسن و کی‎روش برای منچستر سه قهرمانی «لیگ برتر جزیره»، یک قهرمانی «لیگ قهرمانان اروپا»، یک قهرمانی «جام باشگاه های جهان» و یک قهرمانی «جام خیریه» را به همراه داشت. همه چیز در «تآتر رویاها» (لقب ورزشگاه «اولترافورد»)، رویایی بود.

حالا سال ها است که کی‎روش ناخودآگاه از روی دست فرگوسن می نویسد. حتی سه روز پیش از بازی با مراکش، به «اسکای اسپورت» گفته بود: «من و شاگردانم تصمیم گرفته ایم تمرین فوق العاده امروز را به الکس فرگوسن تقدیم کنیم. ما تمرین فوق العاده ای داشتیم.»

دلهره اسپانیا، کلام ایسکو

«اکبر محمدی» سرمربی سابق تیم های ملی جوانان و نوجوانان در مورد بازیکنان اسپانیا تعریف متفاوتی دارد: «وقتی "آندریاس اینیستا" از سه لیگ اروپایی و آسیایی پیشنهاد مربی‎گری دارد، یعنی او همین حالا به درجه فهم و کمال فوتبال رسیده است. پس نیاز چندانی به حضور یک مربی روی سر این تیم ملی اسپانیا هم نیست. آن‏ها هر کدام فرد به فرد، یک مربی جهانی هستند.»

تعریف «علی دایی» سال ها قبل از فوتبال آلمان هم نزدیک به همین ادعا بود: «در رخت‏کن "بایرن مونیخ" و جلوی مربی کسی حرف نمی زد. اما گاهی که خود بازیکنان دور هم جمع می شدند، نکاتی را می گفتند که بعدها ما در کلاس مربی‎گری می شنیدیم.»

حالا یک جمله از «ایسکو»، ستاره تیم ملی اسپانیا و رئال مادرید مثل زنگ در گوش‏مان صدا می کند. او در فاصله یک روز مانده به بازی با ایران گفته است: «باید تا حد مرگ در زمین بدویم و با استفاده از سبک بازی تعریف شده خودمان که پاس‎کاری و حفظ توپ است، کنترل میدان را در دست بگیریم. مطمئنم که موقعیت های زیادی مقابل ایران خواهیم داشت.»

او بعد رفته است سراغ کلیدی ترین تعریفش از بازی با ایران: «تلاش می کنیم تا همان دقیقه اول به ایران گل بزنیم.»
چرا؟ ایسکو پای آخرین تمرین سنگین تیمش به خبرنگاران توضیح داده است: «ایران تیم سخت‏کوشی است. اگر در اولین دقیقه ها دروازه شان باز شود، کار تمام خواهد بود وگرنه به دردسر می افتیم.»

تعریف ستاره اسپانیایی از چگونگی عبور کردن از ایران، برگرفته از احساسات مطلق است؛ نوعی نگرانی از مبادای تکرار تاریخ برای اسپانیا.

ایران حالا برای تیمی مثل اسپانیا «معادله فکری» می سازد؛ نوعی درگیری ذهنی که آن‏ها را برگردانده است به ایرانِ سال 1997 میلادی؛  وقتی که مجری تلویزیون و رییس فدراسیون می نشستند و از دلهره های بعد از دقیقه 30 بازی حرف می زدند و سپس هم‏دیگر را تایید می کردند. غافل از این که فردای همان روز، وقتی بازی از دقیقه 30 رد می شود، چه بلایی بر سر روح و روان تک تک بازیکنان و حتی هواداران می آید.

ایسکو بخشی از شالوده تیمی است که باور دارد برای تکرار نشدن تاریخ، برای تبدیل نشدن به مراکش یا حتی شیلی و کره جنوبی و نیجریه، باید همان ابتدای بازی گل زد. شاید هم به خوبی بازی با ترکیه را دیده اند. همان تیمی که چون زود دروازه ایران را باز کرد، به هرچه که می خواست رسید؛ هم گل دوم، هم پیروزی.

 

جهل، منطق، غرور

باز هم برمی گردیم روی جمله «هروه رنار»، سرمربی تیم ملی مراکش بعد از بازی با ایران: «کی روش در تمام جریان مسابقه، داشت ما را بازی می داد.»
همین بازی، برای اسپانیا تکرار خواهد شد. این که گران ترین تیم حاضر در جام جهانی روسیه مقابل ایران قد علم کند، پیروز شود، به صدر جدولی که ایران امروز نشسته است، برسد، عجیب نیست. اما اگر تک به تک برنامه های کی روش عملی شوند، آن وقت شاهکار شاگرد فرگوسن تکمیل خواهد شد.

کی روش البته با فلسفه خودش هم زندگی می کند: «برای ما فوتبال قبل از دقیقه صفر شروع می شود و بعد از دقیقه 90 به پایان می رسد. ما در تمام این بازی باید برنده باشیم.»

توقع شکست دادن اسپانیا، جاهلانه هم که نباشد، منطقی نیست. اما این که کی روش موفق شده ذهن اسپانیا را قبل از دقیقه صفر به هم بریزد، غرورانگیز است.