نامه دبیرکل فیفا روی میز دولت ایران؛ فدراسیون فوتبال تعلیق می‌شود؟

فدراسیون جهانی فوتبال در پیامی که به نظر یک کد تعیین کننده برای آینده فوتبال ایران است، از فدراسیون فوتبال ایران خواسته است در مورد میزان دخالت دولت و سیاست در فوتبال کشور روشنگری کند.

در قواعد فدراسیون جهانی فوتبال، هرگونه دخالت سیاسی و یا اعتراف و اعتراض مدیران فوتبال هر کشور به دست داشتن دولت و سیاست در امور جاری فدراسیون یا باشگاه‌ها، عبور از خط قرمز است. «فاطما سامورا»، دبیرکل فدراسیون جهانی فوتبال خطاب به دبیرکل فدراسیون ایران نوشته است: «با توجه به محتویات و گزارش های منتشره شده و قابل دسترس، به نظر می رسد دولت جمهوری اسلامی ایران مدعی این حق شده است که می تواند روسای فدراسیون های ورزشی که فدراسیون فوتبال هم شامل آن می شود را برکنار کند.»

دبیرکل فیفا ادعا کرده که بخش عمده‌ای از اطلاعات خود را از طریق رسانه‌ها به دست آورده است. هرچند که ادعای او با اخباری که طی هفته‌های اخیر از دل فدراسیون فوتبال ایران بیرون آمده اند، متناقض به نظر می‌رسد.

خانم سامورا از همتای خود در فدراسیون فوتبال ایران خواسته است رسما و در سریع ترین زمان ممکن جزییات وضعیت کنونی فدراسیون فوتبال را اعلام کند. او بعد مفاد «قانون منع دخالت نهادهای دولتی در امور فدراسیون‌ها» را دوباره برای فدراسیون ایران تشریح کرده است. این مفاد البته به صورت دقیق در اساس نامه فدراسیون فوتبال ایران هم وجود دارند.

در ماده ۱۴، اعضای فیفا (فدراسیون‌های تابعه در هر کشور) دارای تکالیفی هستند که اولین آن ها، رعایت کامل و همیشگی اساس نامه، مقررات، دستورات و تصمیمات نهادهای قانون گذاری و اجرایی فیفا تعیین شده است. در این ماده تاکید شده است که تمامی اعضای زیرمجموعه فیفا و فدراسیون‌ها، اساس نامه، مقررات، دستورالعمل ها و تصمیمات ارکان فیفا را بدون کاستی رعایت و در اداره امور خود به طور مستقل عمل کنند. فیفا در همین ماده تاکید کرده است که هر زمان لازم بداند، می‌تواند استقلال زیرمجموعه‌هایش را راستی آزمایی کند.

در بند دوم ماده ۱۴ آمده است: «نهادهای عضو باید در فدراسیون کشور متبوع خود انتخاب یا منصوب شده باشند. اساس نامه هر فدراسیون فوتبال باید در بردارنده روندی دمکراتیک باشد که استقلال کامل انتخاب یا انتصاب افراد زیر مجموعه عضو را تضمین کند. هر یک از ارکان عضو که با رعایت کامل شرایط بند۲ انتخاب یا انتصاب نشده‌اند، حتی با سمت موقت از سوی فیفا به رسمیت شناخته نخواهند شد.»

به رسمیت نشناختن یک مدیر یا عضو در فدراسیون تابعه فیفا، به معنی تعلیق آن فدراسیون خواهد بود. ترس از تعلیق در فوتبال ایران حس جدیدی نیست. فدراسیون جهانی فوتبال دوم آذرماه سال ۱۳۸۵به دلیل آن چه دخالت حکومت در امور فدراسیون فوتبال می‌دانست، عضویت فدراسیون ایران را به حالت تعلیق درآورد.

«محسن صفایی فراهانی»، «کیومرث هاشمی»، «مهدی خبیری» و «علی رغبتی» اعضای کمیته‌ای شدند که به‌صورت مشترک از سوی فدراسیون جهانی فوتبال و همین‌طور سازمان وقت تربیت‌بدنی وظیفه خروج ایران از تعلیق را برعهده داشتند. «محمد علی‌آبادی»، رییس سازمان تربیت بدنی در آن زمان شخصاً کیومرث هاشمی را به‌عنوان نماینده دولت در کمیته انتقالی معرفی کرد. فیفا هم پذیرفت که صفایی فراهانی در نقش رییس کمیته انتقالی و کیومرث هاشمی به‌عنوان سرپرست فدراسیون، در کنار هم فوتبال ایران را اداره کنند.

مقرر بود این کمیته اساس‎نامه جدید فدراسیون را بر اساس خواسته فیفا، برای کوتاه شدن دست دولت ایران از دخالت در امور فوتبال تنظیم کند. اساس نامه جدید باید بر مبنای اساس نامه فدراسیون جهانی فوتبال نوشته می‌شد؛ یعنی اساس نامه فیفا به عنوان مرجع، اساس نامه فدراسیون ایران را تنظیم می‌کرد. پس از نزدیک به دو سال، فدراسیون فوتبال ایران با اساس نامه جدید و انتخاباتی که زیر نظر ناظران فیفا برگزار شد، از تعلیق موقت درآمد.

حالا هم فدراسیون جهانی فوتبال می‌خواهد قانونی را از سوی فدراسیون فوتبال ایران پی گیری کند که از سوی مجلس ایران به تصویب رسیده است. ۲۱ شهریورماه امسال، شورای نگهبان «قانون ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان» را تایید کرد. به این ترتیب، قانونی که روز ششم مردادماه از سوی نمایندگان مجلس تصویب و به شورای نگهبان ارسال شده بود، جنبه قانونی و عملیاتی گرفت.

«مهدی تاج»، رییس فدراسیون فوتبال ایران به همراه ۱۶ رییس و مدیر دیگر در فدراسیون‌های ورزشی ایران مشمول قانون بازنشستگی می‌شوند و باید براساس قانون، از اتاق ریاست بیرون بروند. اما «محمدرضا داورزنی»، معاون توسعه ورزش حرفه ای و قهرمانی وزارت ورزش و جوانان ابتدای شهریورماه اعلام کرد برپایه قوانین قبلی، احتمالا روسای فدراسیونی که میزان معینی از جانبازی‌ آن ها در « بنیاد شهید و امور ایثارگران» به ثبت رسیده باشد، می‌توانند در سمت‌های خود باقی بمانند.

نخستین مدیری که سراغ این راه فرعی رفت، مهدی تاج، رییس فدراسیون فوتبال ایران بود که در دهه ۸۰ خورشیدی می گفت درصد جانبازی‌ او حدود ۱۷ درصد است. این رقم اما در دهه ۹۰ ناگهان به رقم ۴۵ درصد رسید. با این وجود، روز نوزدهم شهریورماه امسال در گفت‌وگو با «تسنیم» ادعا کرد که با توجه به ۵۲ درصد جانبازی، نگرانی بابت خروج از اتاق ریاست فدراسیون فوتبال ایران ندارد!

همان روز «صفی الله فغان پور»، مسوول حقوقی فدراسیون فوتبال تاکید کرد که میزان جانبازی رییس فدراسیون طی سال‌‌های اخیر هیچ تغییری نکرده است. البته گفت که فدراسیون فوتبال یک تشکل غیردولتی است و نه دولتی؛ پس نیازی هم به استعفای احتمالی مهدی تاج از پست ریاست وجود نخواهد داشت.

با این حال، ۲۲ شهریورماه امسال «غلامرضا طائبی»، دبیرکمیسیون های پزشکی بنیاد شهید و امور ایثارگران به خبرگزاری «فارس» گفت: «این که آقای تاج جانبازی‎شان را ۵۲ درصد اعلام کرده‌اند، می تواند نظر شخصی متخصصان خارج از کمیسیون پزشکی باشد که ایشان تحت درمان آن ها قرار دارد. آن‌چه از ایشان در بنیاد شهید به ثبت رسیده است، نشان می‌دهد درصد جانبازی‌شان ۴۵ درصد بیش تر نیست.»

وقتی تلا‌ش‌های مهدی تاج به بن‌بست رسید، شایعه مذاکره پنهانی رییس فدراسیون ایران با «جیانی اینفانتینو»، رییس فدراسیون جهانی فوتبال شنیده شد. اول مهرماه امسال سایت «ورزش سه» از دیدار و مذاکره ناگهانی و مسکوت مهدی تاج و اینفانتینو خبر داد. یک روز بعد خبرگزاری تسنیم ادعا کرد که رییس فدراسیون فوتبال ایران از فشارهای سیاسی برای برکناری خود به رییس فیفا خبر داده است.

تاج اما این ادعا را رد کرد. او که بدون رسانه‌ای کردن خبر سفرش به سوییس و دیدار با اینفانتینو، به این کشور سفر کرده بود، مدعی شد صرفا برای حل معضل پول‌های بلوکه شده ایران با رییس فدراسیون جهانی فوتبال ملاقات داشته است. اما چرایی مسکوت ماندن این ملاقات کمی باورها را دشوار می‌کرد.

یک هفته بعد «مازیار ناظمی»، مدیر روابط عمومی وزارت ورزش و جوانان در صفحه توییتر خود نوشت: «می آیند در وزارت ورزش و جوانان از فرصت دادن به جوانان و احترام به قانون و حفظ منافع کلی حرف می زنند و برای نشان دادن حسن نیت، استعفای بدون تاریخ امضا می کنند و بعد می روند به فدراسیون جهانی اش می گویند یک کاری بکنید که من بمانم.»

به نظر می‌رسید طعنه مستقیم او خطاب به دو رییس فدراسیون فوتبال و نیز «محمد درخشان»، رییس فدراسیون جودو باشد. مهدی تاج از همان زمان فرصت ملاقات‌های مستقیم با وزیر ورزش را آرام آرام از دست داد. وزارت ورزش و جوانان به این قطعیت رسیده بود که از فدراسیون ایران اطلاعاتی در مورد دخالت حاکمیت در ورزش به دست فیفا رسیده است.

حالا فیفا نه فقط سوال که در اصل تهدید کرده و خواهان روشنگری در قبال ادامه فعالیت مهدی تاج شده است؛ اتفاقی که برای «محمد دادکان»، رییس وقت فدراسیون فوتبال در میانه دهه 80 افتاد و فدراسیون ایران به دلیل اخراج او از سوی محمدعلی آبادی، تعلیق شد. این اتفاق ممکن است دوباره بازنویسی شود.

با این حال، «علی لاریجانی»، رییس مجلس شورای اسلامی صبح امروز (سه‌شنبه) با رییس و اعضای هیات رییسه فدراسیون فوتبال دیدار کرد. مهم ترین بخش این دیدار به موضع‌گیری او درباره قانون بازنشستگی اختصاص داشت. رییس مجلس شورای اسلامی صراحتا اعلام کرد فدراسیون فوتبال هم شامل قانون جدید منع به کارگیری بازنشسته‌ها می شود و مدیران بازنشسته باید هرچه سریع‌تر پست‌های خود را ترک کنند. 

علی لاریجانی حتی پا را فراتر گذاشت و برای فدراسیون فوتبال ایران راهکاری برای فرار از تعلیق ارایه کرد. او خطاب به مهدی تاج و اعضای هیات رییسه فدراسیون فوتبال گفت: «این موضوع کاملا روشن است که دولت‌ در عزل و نصب فدراسیون‌ها هیچ نقشی ندارد. اگر نیاز است، در این زمینه مجلس می‌تواند به صورت مکتوب مساله را برای فدراسیون روشن کند تا فدراسیون بر این اساس با فیفا مکاتبه داشته باشد تا مساله برای فیفا هم شفاف شود.»

براساس گفته‌های رییس قوه مقننه ایران، مدیران فدراسیون‌ فوتبال بدون دخالت دولت و طبق اساس نامه فدراسیون فوتبال برگزیده می شوند ولی شامل قانون بازنشستگی خواهند شد.

به این ترتیب، شاید فدراسیون فوتبال ایران با استناد به ادله علی لاریجانی بتواند توجیهی برای کنار رفتن مهدی تاج از اتاق ریاست پیدا کند.

در صورت اجرایی شدن قانون کنار رفتن بازنشسته‌ها، مهدی تاج تنها مدیری نیست که باید با ساختمان «شیخ‌بهایی» خداحافظی کند؛ «محمدرضا ساکت» دبیرکل فدراسیون فوتبال کشور، «علی کفاشیان» و «حیدر بهاروند» نایب های رییس فدراسیون و «محمود اسلامیان» و «فریدون اصفهانیان»، از اعضای هیات رییسه آن، مدیران اصلی بازنشسته ای هستند که مشمول قانون جدید می‌شوند.

در صورتی که مهدی تاج حاضر به همکاری با مجلس و شورای نگهبان نشود، تعلیق فدراسیون فوتبال ایران قطعی است.