چرا خامنه ای به برند، آنتالیا و زبان انگلیسی گیر می دهد؟

علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی در هفته اخیر دور تازه ای از انتقادات خود را کلید زده است، انتقاداتی که سویه های اجتماعی و فرهنگی دارند. مخاطب این انتقادات فقط مقام های جمهوری اسلامی نیستند، مردم هستند.

نخستین بار او در جلسه درس خارج فقه که شش اردیبهشت برگزار شده، با انتقاد از وضعیت خواب مردم گفت: «تلویزیون تا دیر وقت برنامه پخش می کند...وقتی شما دیر خوابیدی، بیداری سحر پیشکش، نماز صبح هم خواب می مانی...بنده دیدم در بعضی شهرها که وقت بیداری شان ۹ صبح است. تازه ۹:۳۰-۹ صبح شروع به باز کردن مغازه ها می کنند. این غلط است دیگر.»

روز بعد روزنامه جوان گزارش داد رهبر جمهوری اسلامی در همان جلسه از آنتالیا به عنوان شهر «فسق و فجور» یاد کرده و گفته است این شهر سبب سفر باطل و اتمام نماز می شود و مسیولان باید «ترتیبی اتخاذ کنند که سفرهای حرام اقلا تبلیغ نشود.»

پیش از این در دولت محمود احمدی نژاد تبلیغ سفر به آنتالیا ممنوع شده بود و کماکان پرواز ایرلاین های داخلی به مقصد این شهر ساحلی ترکیه راهی یک فرودگاه نظامی در نزدیکی آنتالیا می شود و مسافران با اتوبوس به این شهر می روند و به فرودگاه برای بازگشت به تهران باز می گردند. این محدودیت ها البته از علاقه و حضور ایرانیان برای سفر به آنتالیا نکاسته است.

اما هشت اردیبهشت رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با کارگران از اینکه «پولدارهای نوکیسه تازه به دوران رسیده» دنبال نشان های خارجی هستند ابراز تاسف کرد و گفت « از این کلمه برند هم خیلی بدم می آید.» او همچنین از واردات چند میلیارد دلار لوازم آرایشی ابراز تعجب و دوباره از «پولدارهای نوکیسه تازه به دوران رسیده» انتقاد کرد.

علی خامنه ای امروز هم در دیدار با معلمان از گسترش آموزش زبان انگلیسی انتقاد کرد و گفت «کار به جایی رسیده که آموزش زبان انگلیسی به مهدکودک ها کشیده شده است.»

او آذرماه ۹۲ هم در دیدار با اعضای شورای انقلاب فرهنگی از توجه بیش از حد به زبان انگلیسی انتقاد کرده بود. وی امروز همچنین گلایه کرد که الگوی مصرف رعایت نشده و «بچه پولدارهای نوکیسه با آن خودروهای کذایی در خیابان ها هستند.» او شش اردیبهشت سال ۹۴ هم از جولان دادن ماشین های «جوان هایی که مست ثروتند» انتقاد کرده بود.

توجه رهبر جمهوری اسلامی به وجوه گوناگون سبک زندگی مردم ایران سابقه ای ۴ ساله دارد. او نخستین بار مهرماه ۹۱ در سفر استانی اش به خراسان شمالی به طور مشروح به مقوله «سبک زندگی» پرداخت و از آن به عنوان «بخش حقیقی و نرم افزاری تمدن اسلامی» نام برد.

«تمدن اسلامی» ایده کلان تری است که رهبر جمهوری اسلامی آن را مرحله پنجم ماموریت خویش و یارانش می داند. از نظر او این ماموریت پنج مرحله ای شامل انقلاب اسلامی، حکومت اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی است. به گفته رهبر جمهوری اسلامی اکنون ایران در مرحله تشکیل دولت اسلامی قرار دارد.

پس از مهرماه ۹۱ تاکنون، رهبر جمهوری اسلامی بارها به موضوع «سبک زندگی اسلامی» اشاره کرده، از اینکه در سبک زندگی، کیفیت پوشش و کیفیت راه رفتن هم از غرب تقلید شده، انتقاد کرده است، از اصلاح سبک زندگی به عنوان جهاد یاد کرده، خواستار پرداختن به آن در خطبه های نماز جمعه شده، کتاب های انگلیسی را منتقل کننده سبک زندگی غربی دانست، خواستار توجه شهرداری به رعایت سبک زندگی اسلامی در معماری شهرها شد، توصیه کرد کارهایی مثل افطار دادن در مراکز عمومی که سبک زندگی اسلامی را شکل می دهد بیشتر انجام شود، به شورای انقلاب فرهنگی ماموریت داد که این حوزه را ساماندهی کند، در حکم رییس جدید صداوسیما نوشت که «ترویج سبک زندگی اسلامی-ایرانی» وظیفه این سازمان است، از مداحان خواست چیزهایی که جوان برای سبک زندگی اسلامی احتیاج دارند را یادشان بدهند، به نیروی انتظامی گفت حواسش باشد که جوان های مست ثروت با ماشین های آنچنانی در خیابان جولان ندهند، سنت ازدواج را جزو سبک زندگی اسلامی توصیف کرد و مخالفانش را لعنت کرد، سبک زندگی اسلامی را آزادی به معنای حقیقی کلمه دانست، در حکم انتصاب شورای عالی فضای مجازی از «ترویج هنجارها، ارزش ها و سبک زندگی اسلامی ایرانی» نوشت و این نوع زندگی را حیات طیبه توصیف کرد. رهبر جمهوری اسلامی در همه این موارد ردپای دشمن را مورد اشاره قرار داد و گفت دشمن با «پول و جاذبه های جنسی» دنبال تغییر سبک زندگی مردم ایران است و «افرادی از با خرج پول و با الهام از مراکز دستور دهنده، سعی شان این است که جوان های ما را در محافل شبانه در جاهای گوناگون به سمت فحشا و به سمت منکرات بکشانند»‌ و هشدار داد که اگر غرب در تغییر سبک زندگی موفق شود، نخبگان جامعه تبدیل به «بره های رام» در مقابل غرب می شوند.

در واقع دغدغه هایی که توام با اخم و دلگیری از سوی رهبر جمهوری اسلامی مطرح می شود،‌ برآمده از یک رویای بزرگ تر است. او شش اردیبهشت امسال در دیدار با اعضای شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که ایده های خامنه ای در حوزه های گوناگون از جمله سبک زندگی را تیوریزه می کند، گفت اگر از مرحله کنونی یعنی مرحله دولت اسلامی رد نشویم و جامعه اسلامی تشکیل نشود، «موضوع سبک زندگی اسلامی نیز صرفا در سطح گفتمان سازی در جامعه باقی خواهد ماند.» این جملات به خوبی دغدغه های رهبر ۷۶ ساله جمهوری اسلامی را نشان می دهد. در طول چهار سال گذشته که رهبر جمهوری اسلامی دغدغه هایش درباره سبک زندگی اسلامی را مطرح کرده، به جز تلاش نیروی انتظامی برای برخورد با دور دور کردن ماشین ها در شمال شهر، هیچکدام از نهادهای دیگر وابسته به رهبری یا دولت گزارشی از اجرایی شدن برنامه های مرتبط با سبک زندگی اسلامی ارایه نداده است. از این روست که علی خامنه ای اردیبهشت ۹۵ همان انتقادی که آذر۹۲ درباره زبان انگلیسی مطرح کرده بود را تکرار می کند، با این تفاوت که در این مدت توجه به یادگیری زبان انگلیسی گسترش یافته است، درست در خلاف جهت سبک زندگی ای که مدنظر او بوده است، ریشه نگرانی رهبر جمهوری اسلامی اینجاست،‌ خشم برآمده از استیصال.