صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در یکی از برنامه‌های شبکه سوم تلویزیون خود که به صورت سراسری در کشور پخش می‌شود، جزییاتی را از روش وزارت نفت ایران در دور زدن تحریم‌های نفتی امریکا فاش کرده است.
در این برنامه شرح داده شده که یک نفتکش حامل نفت خام ایران به چه شیوه‌ای بار خود را از پایانه نفتی کشور به یکی از بنادر چین رسانده و با نشان دادن میزانی که بدنه این نفتکش در آب فرو رفته، سنگینی آن و میزان نفت خامی را که حمل می‌کرده، تخمین زده است.
«بیژن زنگنه»، وزیر نفت ایران حاضر نشده اطلاعات این گزارش را رد یا تایید کند اما گفته است در صورتی که این گزارش صحیح باشد، تلاشهای وزارت نفت را بی ثمر می‌کند.
برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی پخش این برنامه را تا حد «خیانت» صداوسیما به منافع جمهوری اسلامی ایران خوانده و برخی خواستار برکناری مدیر شبکه سه تلویزیون حکومتی ایران شده‌اند.
آیا اقدام صداوسیما مصداق خیانت است؟ اگر باشد، دولت جمهوری اسلامی ایران میتواند از آن شکایت کند؟ شهروندان ایرانی چه طور؟
اطلاعات داده شده محرمانه نبودهاند
صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پس از افزایش واکنش‌ها به این گزارش، اعلام کرد اطلاعاتی که در برنامه شبکه سوم پخش شده، محرمانه نبوده و پیش از این در روزنامه انگلیسی زبان «فایننشال تایمز» منتشر شده است.
به جز این روزنامه، برخی از رسانهها هم شیوه فرار نفتکش ایرانی از ردیابی بین‌المللی و چگونگی دور زدن تحریم‌های امریکا از سوی ایران را پیش از این منتشر کرده بودند. بنابراین، آن چه تلویزیون ایران پخش کرده است، مصداق افشای اطلاعات محرمانه دولتی تلقی نمی‌شود.
به بیان دیگر، ایالات متحده پیش از پخش این برنامه، می‌توانسته شیوه دولت ایران در دور زدن تحریم‌ها و فروش نفت را براساس اطلاعاتی که در روزنامه فایننشال تایمز منتشر شده بود، شناسایی و با آن مقابله یا مسدود کردن احتمالی این شیوه از فروش نفت را طراحی کند.
به دلیل محرمانه نبودن این اطلاعات، اتهام افشای اسرار دولتی یا خیانت نمی‌تواند مبنای شکایت از صداوسیما قرار بگیرد. در صورتی که دولت «حسن روحانی» اصرار داشته باشد به دلیل پخش این برنامه دچار ضرر و زیان شده است، باید مستندات خود را برای شکایت به «شورای نظارت بر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران» ارایه کند.
شکایت به شورای فاقد اختیار
این شورای شش نفره، دو نماینده از سوی رییس جمهوری، دو نماینده از سوی رییس قوه قضاییه و دو نماینده از سوی رییس مجلس شورای اسلامی دارد که مطابق اصل ۱۷۵ «قانون اساسی»، بر فعالیت سازمان صداوسیما نظارت می‌کنند.
به دلیل این که رییس سازمان صداوسیما منصوب رهبر جمهوری اسلامی ایران است و خود او بر عملکرد نهادهای تحت کنترلش نظارت می‌کند، این شورا عملا اختیار بیش‌تری از دادن تذکر به رییس سازمان صداوسیما ندارد. این یکی از بن بست‌های قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که نهادهایی را برای نظارت تعریف کرده که فاقد اختیار و قدرت تاثیرگذاری هستند.
به این ترتیب، مسیر استفاده از شورای نظارت بر صداوسیما که قانون اساسی پیش بینی کرده، در عمل برای دولت بی فایده است. راه دیگر شکایت احتمالی دولت از صداوسیما، ثبت شکایت در «دادسرای فرهنگ و رسانه» است که یکی از صلاحیت‌های آن، رسیدگی به شکایت از برنامه‌های رسانه ملی است.
شکایت از منصوبان رهبر به یک‌دیگر
عمده شکایت‌هایی که تاکنون در این دادسرا مورد قبول و پی‌گیری قرار گرفته، جنبه عمومی داشته و با شکایت دادستان یا مدعی‌العموم پذیرفته شده‌اند. بنابراین، احتمال پذیرفته شدن شکایت دولت یا شهروندانی از شبکه سه صداوسیما یا برنامهای که در آن شیوه فروش نفت تحریم شده ایران توضیح داده شده است، زیاد نیست.
به این ترتیب، یک راه قانونی دیگر برای شکایت از صداوسیما باقی می‌ماند که مراجعه به «مجتمع قضایی ویژه كاركنان دولت» و شکایت از «عبدالعلی علی‌عسگری»، رییس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است.
شهروندان ایرانی در صورتی که شکایتی از عملکرد مدیران حکومتی، از جمله رییس سازمان صداوسیما داشته باشند، می‌توانند به این مجتمع قضایی مراجعه کنند. اما پذیرش شکایت و رسیدگی عادلانه به آن موضوع دیگری است.
هم رییس سازمان صداوسیما و هم رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، منصوبان رهبر این کشور هستند. تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که طرح شکایت از آن‌ها به طور موثر پی‌گیری نمی‌شود.
«محمدرضا شجریان»، خواننده پرآوازه ایرانی، یک بار از صداوسیما به دلیل پخش بدون مجوز آثارش بر مبنای قانون حمایت از مولفان شکایت کرد. او پخش آثارش به مدت ۳۰ سال از صداوسیما را که بدون رضایتش انجام شده، نقض این قانون دانسته و خواستار جبران خسارت شده بود.
دادگاه سال‌ها پس از ثبت شکایت، با رد اعتراض شجریان، جانب صداوسیما را گرفت و حکم داد که پخش این آثار موجب شهرت او شده و خساراتی را متوجه شاکی نکرده است.
با این همه، در صورتی که دولت ایران یا شهروندان ایرانی به دلیل اقدامات صداوسیما، از جمله پخش برنامه‌های آن خساراتی را متوجه خود می‌دانند، می‌توانند از یکی از راه‌های موجود دست کم شکایت خود را ثبت کنند.
نشانی مجتمع قضایی ویژه كاركنان دولت، تهران، میدان «۱۵خرداد»، روبهروی ساختمان رادیو است.
دادسرای فرهنگ و رسانه هم در تهران، خیابان «مطهری»، بین خیابان «قائم مقام» و بزرگراه «مدرس»، نبش خیابان «گلریز» قرار دارد.
دفتر شورای نظارت بر سازمان صداوسيما نیز در تهران، میدان «حر»، خیابان «مبین» است.
مطالب مرتبط:
افشای اطلاعات نفتی در صداوسیما و واکنش نمایندگان مجلس: دادستان چرا ورود نمی‌کند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر