۲۲۲ روز پس از تصویب تاسیس هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی برای جمع‌آوری اسناد نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد برای اولین بار در ۱۴ تیر ۱۴۰۲ گزارش اولیه این هیات را دریافت خواهد کرد. گزارش احتمالی چیست و بعد از آن چه خواهد شد؟
***
جلسه صبح و ظهر روز ۱۴ تیر چیست؟
ساعت ۱۰ و ۱۵ دقیقه صبح روز ۱۴ تیر به وقت سوییس، ( ۱۲ و ۴۵ دقیقه به وقت ایران)، هیات حقیقت‌یاب مستقل بین‌المللی در امور ایران در کاخ ملل ژنو، مقر اروپایی سازمان ملل متحد و از جمله شورای حقوق بشر آن گزارش شفاهی خود را از یافته‌هایش در مورد وضعیت نقض گسترده حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران به اعضا ارایه خواهد کرد.
«سارا حسین» از بنگلادش به عنوان رییس هیات همراه با «شهین سردارعلی» از پاکستان و «ویونا کرستیسویچ» از آرژانتین، دو کارشناس هیات، این گزارش اجمالی را به اطلاع ۴۷ عضو شورای حقوق بشر خواهد رساند. سپس نمایندگان دولت‌هایی که مایل باشند، هر کدام به مدت حداکثر یک ونیم دقیقه درباره گزارش نظر دولت خود را اعلام خواهند کرد.
جلسه به مدت یک ساعت و ۴۵ دقیقه تا ظهر به وقت ژنو ادامه خواهد داشت. پس از گزارش شفاهی هیات حقیقت‌یاب، از ساعت یک بعدازظهر هم نشست دیگری برای بحث و ارزیابی وضعیت حقوق بشر ایران در شورای حقوق بشر برگزار خواهد شد.
چرا ایران در دستور کار شورای حقوق بشر قرار دارد؟
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه ۱۹ دی ۱۴۰۱ از شورای حقوق بشر خواسته بود به دبیرکل سازمان ملل متحد گزارشی موقت درباره ایران بدهد که این گزارش تهیه شده است. مجمع عمومی هم‌چنین از هیات حقیقت‌یاب خواست تا گزارش شفاهی خود را در پنجاه و سومین نشست عادی مجمع ارایه کند که روز ۱۴ تیر موعد آن است.
هیات حقیقت‌یاب مستقل بین‌المللی چیست؟
نشست اضطراری شورای حقوق بشر در سوم آذر ۱۴۰۱ و در میانه سرکوب خونین اعتراضات ایران به ابتکار آلمان و ایسلند تشکیل شد و در آن تاسیس هیات حقیقت‌یاب به تصویب رسید. این هیات و فعالیت‌های آن به غیر از اقداماتی است که گزارش‌گر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران هر چهار ماه یک بار ارایه می‌کند. هیات سه عضو اصلی دارد که بالاتر معرفی شدند و این‌جا هم می‌توانید درباره تحصیلات و سوابق آن‌ها بیشتر بخوانید.
دبیرخانه هیات حقیقت‌یاب از کارکنانی با تجربه و تخصص خاص در حوزه‌های کاری این ماموریت، از جمله با دانش ماهوی در مورد حقوق بشر بین‌المللی، به طور خاص حقوق قربانیان، حقوق مرتبط با جنسیت، حقوق زنان و کودکان و نیز تجربه فنی انجام تحقیقات حقوق بشری، همراه با کارکنان پشتیبانی مربوطه تشکیل شده است. مقر دبیرخانه در ژنو است.
وضعیت حقوق بشر ایران چرا به صورت ویژه مطرح است؟
جمهوری اسلامی ایران به دلیل اقدامات خشن، سرکوب خونین و نقض قوانین داخلی و بین‌المللی، یکی از وضعیت‌های حقوق بشری در جهان را به وجود آورده است که توجه شورای حقوق بشر را می‌طلبد. پرونده ایران با عنوان «وخامت وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در مورد زنان و کودکان»، به طور ویژه در شورا باز شده است.
هیات حقیقت‌یاب مستقل بین‌المللی برای بررسی موارد ادعایی نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با اعتراضاتی که شهریور ۱۴۰۱ آغاز شد، شکل گرفته است و وظیفه دارد گزارش نقض حقوق شهروندان، به ویژه در مورد زنان و کودکان را یک بار در تیر ماه ۱۴۰۲ و بار دیگر اواخر سال جاری یا هفته‌های اول سال ۱۴۰۳ به شورا اطلاع دهد.
انتظار می‌رود گزارش شفاهی شورای حقیقت‌یاب چه باشد؟
شورای حقوق بشر از از زمستان سال گذشته از شهروندان ایرانی دعوت کرده است تا موارد نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران را به اطلاع هیات حقیقت‌یاب برسانند. مهلت این فراخوان، ۱۰ دی ۱۴۰۲ است اما هیات دریافت‌های اجمالی خود را در ۲۲۲ روز گذشته در ۱۴ تیر۱۴۰۱ به اطلاع دولت‌های عضو می‌رساند و سپس گزارش نهایی خود را در اسفند امسال یا اوایل فروردین ۱۴۰۳ ارایه خواهد کرد.
با توجه به گزارش موقتی که معاون دبیرکل سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران در ۱۶ صفحه ارایه داده است، انتظار می‌رود گزارش هیات حقیقت‌یاب که مبتنی بر اسناد دریافتی از داخل ایران است، با جزییات بیشتری همراه باشد و موارد نقض حقوق بشر توسط حکومت جمهوری اسلامی را به صورت مفصل‌تر مستند کند.
این گزارش مشخصا مربوط به موارد نقض حقوق بشر از شهریور ۱۴۰۱ به بعد است و بر خلاف سایر هیات‌های حقیقت‌یاب که در امور دیگر کشورها تاسیس شده‌اند، مقطع زمانی پایانی برای بررسی موارد نقض حقوق بشر ندارد و از این بابت با محدودیت مواجه نیست.
هیات حقیقت‌یاب ممکن است در گزارش ۱۴ تیر، توصیه‌هایی به جمهوری اسلامی ایران در راستای پیش‌گیری از نقض حقوق بشر، محافظت از قربانیان و شاهدان و اقدامات جبرانی و در رابطه با مقابله با مصونیت از مجازات ماموران مسلح حکومت ارایه دهد.
این توصیه‌ها ممکن است شامل اقدامات سیاسی و حقوقی، اقدامات در راستای تضمین پاسخ‌گوسازی مرتکبین و تضمین حق قربانیان بر دسترسی به عدالت، دانستن حقیقت و جبران خسارت باشند. اجرای این توصیه‌ها یا نقض‌های رخ داده و نقض‌های احتمالی در آینده در گزارش مکتوب هیات که حدود هشت ماه دیگر ارایه می‌شود، درج خواهد شد.
هیات طی این مدت، مشابه یک دادستانی عمل می‌کند و اسناد و مدارک نقض حقوق بشر را جمع‌آوری خواهد کرد تا در صورت نیاز، به یک سازوکار قضایی برای محاکمه مظنونان مورد استفاده قرار گیرد.
مطالب مرتبط:
هیات حقیقت‌یاب سازمان ملل چیست و با جمهوری اسلامی چه می‌کند؟
راهنمای گام به‌گام گزارش‌دهی به هیات حقیقت‌یاب از جمهوری اسلامی
متن کامل قطعنامه شورای حقوق بشر در تاسیس هیات حقیقت‌یاب برای ایران به زبان فارسی
این سه زن؛ اعضای هیات حقیقت‌یاب جنایات جمهوری اسلامی
کمیسیون‌های حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد چیستند و چه می‌کنند؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر