هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی که توسط شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد تاسیس شده، کار ثبت و جمع آوری مدارک درباره نقض فاحش حقوق‌بشر توسط جمهوری اسلامی را آغاز کرده و تا حداکثر اوایل تابستان ۱۴۰۲، اولین گزارش شفاهی، و تا پایان امسال گزارش مشروح و مکتوب خود را به این شورا ارائه خواهد کرد. این هیات هم‌اکنون می‌تواند گزارش شهروندان ایرانی را درباره موارد نقض حقوق‌بشر از سوی ماموران جمهوری اسلامی را دریافت کند. این نوشتار، راهنمای ثبت گزارش در هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی است.
***
هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی درباره جمهوری اسلامی ایران چیست؟
هیات حقیقت‌یاب، یک گروه مستقل بین‌المللی متشکل از حقوقدانان است از سوی شورای حقوق‌بشر سازمان ملل تاسیس شده است. تاسیس این هیات براساس قطعنامه ۳آذر۱۴۰۱ شورای حقوق‌بشر، و در یک اقدام تاریخی صورت گرفت. اعضای هیات از سه زن حقوقدان از کشورهای بنگلادش، پاکستان و آرژانتین است تعیین شده‌اند.
این هیات با بررسی شواهد شامل عکس‌ها، ویدیوها، مصاحبه با قربانیان بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه، ضرب‌و‌شتم، ربایش، آزارواذیت‌های جنسی و بازماندگان کشته‌شدگان، مشخص خواهد کرد که آیا مقام‌های جمهوری اسلامی ایران و ماموران آن، مرتکب نقض حقوق‌بشر و نقض تعهدات داخلی و بین‌المللی ایران شده‌اند یا نه؛ و اگر این قوانین را نقض کردند، چه مواردی بوده و میزان و ابعاد آن تا چه حد است؟
هیات حقیقت یاب به دنبال چیست و چه اسنادی لازم دارد؟
با شروع به کار هیات، این نهاد ادعاهای راجع به نقض حقوق‌بشر در جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با اعتراضات آغاز شده از ۲۵شهریور۱۴۰۱،برابر با ۱۶سپتامبر۲۰۲۲، از جمله در مورد زنان، کودکان، مردان، افراد متعلق به اقلیت‌های دینی و جنسیتی، اتباع ایرانی و غیرایرانی که از این تاریخ تصور می کنند از سوی جمهوری اسلامی ایران هدف نقض حقوقشان قرار گرفته‌اند را جمع‌آوری می‌کند و می‌توانند گزارش خود را برای بررسی ارائه کنند.
تا چه وقت فرصت دارید؟
هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی ماموریت دارد تمام اتفاقاتی که منجر به نقض حقوق‌بشر ایرانیان از تاریخ ۲۵شهریور۱۴۰۱ شده را در نظر بگیرد. به بیان دیگر، تمام اتفاقاتی که پس از این تاریخ رخ داده، در صلاحیت و جز ماموریت هیات است.
چه مواردی نقض حقوق‌بشر محسوب می‌شود و قابل گزارش است؟
حقایق و شرایط ناظر بر اتهامات نقض حقوق‌بشر که مرتبط با ماموریت هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی است، طبق قطعنامه شورای حقوق‌بشر که «ایران‌وایر» برای اولین بار نسخه کامل آن را به فارسی منتشر کرد مشخص شده، و در این مطلب از سوی «ایران‌وایر» توضیح داده شده است.
مواردی که هیات حقیقت‌یاب درباره آن صلاحیت دارد، شامل مسائلی است که در ادامه می‌آید، اما ضرورتا محدود به آن‌ها نخواهد بود. بنابراین اگر تردید دارید آسیبی که از سوی جمهوری اسلامی به شما وارد شده از مصادیق نقض حقوق‌بشر از سوی حکومت ایران است یا خیر، مستندات آن را به هیات گزارش کنید تا کارشناسان مرتبط آن را بررسی و در صورتی از مصادیق نقض حقوق‌بشر باشد، آن را در فهرست مستندات خود ثبت کنند.
هرگونه سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات مسالمت‌آمیز توسط نیروهای امنیتی در جمهوری اسلامی ایران، از مصادیق نقض حقوق‌بشر ایرانیان است. اگر دچار هریک از این موارد شده‌اید، مستندات آن یا دست‌کم گزارشی از اتفاق رخ داده را مکتوب کنید. این موارد عبارت است از:
۱- حبس و بازداشت‌های خودسرانه
۲- خشونت جنسی و جنسیتی
۳- استفاده بیش از حد از زور
۴ - ارتکاب شکنجه و سایر رفتارهای غیرانسانی
۵ - ناپدیدسازی اجباری
۶- موارد مرگ معترض مسالمت‌آمیز در زمان بازداشت
۷- هرگونه بازداشت، حبس و آزار جسمی، روانی و جنسی زنان و دختران و مردان به‌دلیل شرکت در اعتراضات، یا استفاده از حقوق‌بشر و آزادی‌های اساسی خود
۸- موارد دستگیری خودسرانه کودکان در رابطه با اعتراضات
۹- حمله و یورش ماموران به مدارس
۱۰- محبوس‌سازی کودکان در مدرسه، مراکز امنیتی و کلینیک‌های روانی
۱۱- بازجویی از کودکان
۱۲- هرگونه بازداشت و حبس خودسرانه اعضای جامعه مدنی و مدافعان حقوق‌بشر به‌منظور محدود کردن حق آن‌ها برای ساماندهی یا شرکت در تظاهرات مسالمت‌آمیز
۱۳- هرنوع اتهام‌زنی‌های مستوجب مجازات اعدام برای معترضان با جرائم از پایین‌ترین سطح جرم تا جدی‌ترین جنایات نسبت داده شده به شهروندان معترض
۱۴- هر شکلی از ایجاد محدودیت در ارتباطات به‌نحوی که بر استفاده از تلفن ثابت و تلفن همراه اثر منفی گذاشته باشد، از جمله قطع اینترنت و مسدودسازی رسانه‌های اجتماعی، توقیف تلفن و گرفتن اختیار کنترل حساب‌های افراد در شبکه‌های اجتماعی نظیر توییتر، اینستاگرام، فیسبوک و گرفتن گذرواژه ایمیل.
آیا از فرد مشخصی هم می‌توان به هیات حقیقت‌یاب گزارش داد؟
شناسایی هویت افراد مسوول، از جمله نیروهای امنیتی، نهادهای قضایی، موسسات و افرادی که در جایگاه‌های گوناگونی موارد اتهامی نقض حقوق‌بشر را مرتکب شده یا ممکن ساخته‌اند، به هیات حقیقت‌یاب اجازه می‌دهد نقشه دقیق‌تری از افراد دخیل در نقض حقوق شهروندان ایرانی به‌دست آورد. اگر عکس یا مستندی از افراد لباس شخصی، افراد با یونیفرم نظامی و انتظامی، یا هرگونه فرد منتسب به حکومت جمهوری اسلامی ایران دارید که در نقض حقوق‌بشر و مصادیقی که بالاتر ذکر شد دارد، مشخصات و گزارش وقایع آن را به صورت مکتوب برای هیات آماده کنید.
گزارش به هیات چه کمکی به عدالت کیفری و تلاش برای جلوگیری از نقض مجدد حقوق بشر می کند؟
در صورتی‌که هیات حقیقت‌یاب گزارش دریافتی را واجد شرایط فنی بداند و نقض حقوق‌بشر در گزارش دریافتی یا شخصی که نقض به او منسوب شده را اجمالا وقوع یافته ارزیابی کند، در گزارش نهایی آن درج خواهد شد. این کار به‌منظور اجتناب و پایان دادن به مصونیت هر فردی از مقام‌ها و ماموران جمهوری اسلامی است که در دستور دادن، تسهیل یا ارتکاب جنایات علیه ایرانیان بر اساس قوانین بین‌المللی دخیل بوده است.
همچنین این امکان را فراهم می‌کند تا در صورت ایجاد زمینه مناسبت، اقداماتی که ناظر بر جبران خسارت بزه‌دیدگان و بازماندگان حوادث و خانواده‌های آن‌ها باشد در آینده امکان‌پذیر شود.
شورای حقوق‌بشر در نهایت در گزارش خود توصیه‌هایی منتشر خواهد کرد که راجع‌به اقداماتی است که باید توسط کشورهای دموکراتیک، موسسات، شرکت‌های بین‌المللی و بخش خصوصی در راستای افزایش حمایت از حقوق‌بشر، روشن شدن حقیقت، اجرای عدالت و جبران خسارت انجام شود.
هویت افرادی که گزارش دهند، فاش و جمهوری اسلامی از آن مطلع می‌شود؟
هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی متعهد به حفظ حقوق و کمک به جلوگیری از نقض حقوق‌بشر ایرانیان است بنابراین از هر اقدامی که ایرانیان را در معرض سرکوب و نقض بیشتر حقوقشان قرار دهد، مانند افشای هویت گزارشگر، خودداری خواهد کرد.
این هیات اعلام کرده که بیشترین اهمیت را برای حفاظت از منابع گزارش قائل است، به‌ویژه در مورد احترام به محرمانگی و اصل «عدم اضرار» که به‌معنی به‌خطر نینداختن جان، ایمنی، آزادی و رفاه قربانیان، شاهدان و سایر افرادی است که با این هیات همکاری می کنند.
انتشار هویت افراد همکاری کننده تنها مشروط به‌رضایت آگاهانه خود آن‌ها ممکن است به‌صورت عمومی منتشر شود و از اطلاعات ارائه شده توسط آن‌ها مطابق با خواسته‌های اعلام شده افرادی که گزارش کردند هنگام ارائه اطلاعات، استفاده خواهد شد.
هیات برای چنین کاری از قبل رضایت افراد را در نظر می‌گیرد و بدون رضایت گزارشگران به‌هیچ‌وجه هیچ بخشی از گزارش ارائه شده را به‌نحوی که جمهوری اسلامی بتواند از آن سوء‌استفاده کند، منتشر نخواهد کرد.
گزارش حتما باید به زبان انگلیسی باشد؟
به‌هیچ‌وجه لازم نیست گزارش شما به زبان انگلیسی باشد. می‌توانید مستندات و گزارش خود را به زبان فارسی آماده کرده و بفرستید. زبان مورد استفاده در هیات، فارسی و انگلیسی است و هیچ‌کدام به دیگری برای گزارش فرستادن ارجحیت ندارد. هیات با گروهی از حقوقدانان فارسی‌زبان انگلیسی‌دان و مترجمان مسلط به فارسی و انگلیسی همکاری دارد. اگر هم به زبان انگلیسی مسلط بودید، شورا گزارش‌های انگلیسی هم دریافت می‌کند.
گزارش را چطوری باید نوشت؟
یک فرم از پیش آماده از سوی هیات آماده شده است. نسخه فارسی آن اینجا و نسخه انگلیسی آن اینجاست. هرکدام را که می‌خواهید کلیک کنید و مطابق آنچه نوشته شده، فرم را تکمیل و آماده ارسال کنید.
گزارش و مستندات برای هیات را کجا باید فرستاد؟
گزارش‌های فارسی یا انگلیسی (هر کدام که برایتان راحت تر بود) را به ایمیل [email protected] ارسال کنید. فرم گزارش‌دهی انگلیسی یا فرم گزارش‌دهی فارسی را تکمیل و به آدرس ایمیل بالا بفرستید.
چطور باید گزارش را ایمیل کرد؟
لطفا توجه داشته باشید که اگر از داخل ایران مدارک و گزارش می‌فرستید، برای کمک به محافظت از پیام‌ها و ضمائم ارسالی خود اطلاعات را بهتر است از یک حساب ایمیل رمزگذاری شده (انکریپت شده) ارسال کنید. ایران وایر یک راهنمای ساده و آسان در این زمینه آماده کرده که از اینجا قابل دسترسی است.. در زمان فرستادن ایمیل، اطلاعات حساس را در قسمت موضوع ایمیل وارد نکنید. لطفا تمام اطلاعات مکتوب، گزارش‌ها، اسناد و اطلاعات مربوطه را همراه فرم تکمیل شده، پیوست کنید.
برخی از ارائه‌دهندگان خدمات ایمیل مثل جیمیل یا یاهو، خدمات ایمیل رمزگذاری شده ارائه می‌دهند. جهت ایجاد یک لایه امنیتی بیشتر، توصیه می‌شود فایل‌ها را قبل از پیوست کردن به ایمیل، رمزگذاری کنید. رمز عبور فایل‌های رمزگذاری شده را در ایمیل خود وارد نکنید. در زمان مقرر، از طرف هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی برای دسترسی به فایل‌های ارائه شده، با شما تماس خواهد گرفته خواهد شد.
فیلم و عکس‌های پرحجم را چطور می‌شود فرستاد؟
اگر مایل به ارسال فیلم‌های پرحجم، مطالب دیجیتالی یا فایل‌های مشابه هستید، لطفا از طریق ایمیل بالا به هیات حقیقت‌یاب اطلاع دهید. این هیات در زمان مقرر با شما تماس خواهد گرفت تا امکان ارسال فایل، یا فایل‌های بزرگ را به روشی امن فراهم کند.
اقدامات و تمهیدات ایمنی اضافی پیشنهادی هیات چیست؟
ارتباط خود با هیات حقیقت‌یاب را محرمانه نگه دارید. لطفا تا حد امکان به خانواده، دوستان یا دیگران نگویید که در حال ارتباط یا ارسال اطلاعات و گزارش به هیات هستید.
هنگام برقراری ارتباط با هیات یا ارسال اطلاعات، لطفا وقتی کسی در اطراف شما نیست این کار را انجام دهید. به‌عنوان مثال، اطلاعاتی را از مکان‌های عمومی که ممکن است در آن‌ها رصد شوید، یا از طریق اینترنت رایگان و عمومی هتل ها، رستوران‌ها و مکان‌های عمومی مشابه ارسال نکنید.
پس از ارسال پیام به هیات حقیقت‌یاب، آن را به‌طور کامل از دستگاه خود (از جمله از پوشه سطل زباله) حذف کنید و آدرس ایمیل هیات حقیقت‌یاب را هم ذخیره نکنید.
توجه داشته باشید که تاییدیه‌های دریافت اطلاعات به‌صورت فردی برای شما ارسال نخواهد شد. لازم به ذکر است که همه اطلاعات ارائه شده لزوما در گزارش های عمومی منعکس نمی‌شود. به‌طور خاص، اتهاماتی که در شمول ماموریت هیات حقیقت‌یاب قرار نمی‌گیرند، قابل بررسی نیستند.
چه کسی از سوی هیات ممکن است با شما تماس بگیرد؟
هرگونه ارتباطی از سوی هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی با یک، یا چند نفر از کارکنانی خواهد بود که به این هیات کمک می‌کنند و می‌توانند اعتبارنامه خود را که از سوی سازمان ملل صادر شده، ارائه دهند. هیات با افراد از جمله قربانیان و شاهدان یا سازمان‌های جامعه مدنی از طریق کانال‌های ارتباطی امن تماس خواهد گرفت. در صورت شک در مورد تماسی که در رابطه با هیات‌حقیقت یاب دریافت کرده‌اید، لطفا مستقیما با دبیرخانه هیات به نشانی ایمیل [email protected] تماس بگیرید و مراحل ارائه شده برای برقراری ارتباط از طریق ابزارهای رمزگذاری شده را حتما رعایت و دنبال کنید.
برای ارسال گزارش چقدر باید عجله کرد؟
شورای حقوق‌بشر از هیات حقیقت‌یاب درخواست کرده که گزارش شفاهی خود را در تابستان ۱۴۰۲ و گزارش جامع و مکتوبش را در حداکثر تا نوروز ۱۴۰۳ تحویل دهد، در نتیجه، ثبت گزارش‌ها برای هیات از سوی شهروندان باید در اسرع وقت انجام شود. این فرصت حداکثر تا آخرین روز سال جاری میلادی یعنی ۳۱دسامبر۲۰۲۳، برابر با ۱۰دی۱۴۰۲ است. این روز، آخرین فرصتی است که بتوانید گزارش خود را برای هیات ارسال کنید.
دبیرخانه هیات حقیقت‌یاب پس از این باید فرصت داشته باشد تا بتواند اطلاعات را پردازش کرده و هرگونه پیگیری دیگر را در صورت لزوم انجام دهد.
اگر تا روز ۱۰دی۱۴۰۲ نقض حقوق‌بشر اتفاق افتاد قابل گزارش است؟
هر اتفاق و رویدادی که از مصادیق نقض حقوق‌بشر که در بالاتر گفته شد باشد یا فرد تصور کند که حقوق بنیادین او از سوی جمهوری اسلامی ایران نقض شده، به شرط اینکه پس از ۲۵شهریور۱۴۰۱ رخ داده باشد، قابل گزارش به شوراست. با تمام شدن مهلت گزارش‌دهی، اگر نقض دیگری از سوی جمهوری اسلامی رخ دهد، هیات حقیقت‌یاب تمهیدات لازم را برای دریافت گزارش از شهروندان بزه‌دیده، در صورت امکان، اعلام خواهد کرد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر