من، «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنشگر جامعه رنگینکمانی، هر هفته دوشنبه، در اینستاگرام «ایران‌وایر»، با یکی از اعضای جامعه رنگینکمانی درباره مسایل و مشکلات مربوط به این قشر گفت‌وگو می‌کنم. مهمان این برنامه، «حامد فرمند»، فعال حقوق کودکان است و درباره حق کودکان در بهره‌مندی از آموزش در حوزه جنسی و جنسیتی، و اهمیت آن صحبت می‌کنیم.
***
یکی از مسائل و مشکلات جامعه ما، نقص و ضعف در کارکرد سیستم آموزشی است. سیستم آموزشی زیر نظر حاکمیت تنها ایدئولوژی‌های مدنظر حکومت را از سنین پایین در مدارس و مراکز آموزشی به کودکان تزریق می‌کند. کودکان نیازمند آشنایی و آموزش بسیاری از موضوعات و مسائلی هستند که در دنیای امروز با آن مواجه می‌شوند، از‌این‌رو، آموزش متناسب با سن کودکان از همان سال‌های ابتدایی در مدارس و مراکز آموزشی، امری ضروری است.
آموزش جنسی و جنسیتی، صحبت از تنوع گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی در انسان‌ها و همچنین لزوم آموزش خود‌مراقبتی به کودکان متناسب با رده سنی، امری است که امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته و جوامع آزاد انجام می‌شود. آشنایی با اشکال مختلف خانواده و تنوع در تمایلات و گرایش‌های افراد، بستری را فراهم می‌کند تا کودکان خود و محیط اطراف خود را بهتر شناخته، درک کنند و بپذیرند و در شناخت خود و تمایلات و تفاوت‌های خود با دیگران نیز، مسیر امن‌تر و سالم‌تری را طی نمایند.
عدم آموزش صحیح و کافی، یکی از مسائل در زمینه حقوق کودکان است که افراد رنگینکمانی را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. عدم آموزش صحیح و کافی به جامعه در کنار مشکلات فرهنگی و قانونی، نه‌تنها زمینه تبعیض و‌خشونت را علیه این قشر افزایش می‌دهد، بلکه این افراد را در مواجه شدن با هویت جنسی و جنسیتی خود نیز با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. از حامد فرمند، مهمان برنامه پرسیدم که در قوانین حقوق‌بشری و پیمان‌نامه حقوق کودکان درباره آموزش، به‌خصوص آموزش در حوزه جنس و جنسیت، تا چه اندازه تاکید شده و بر اهمیت و لزوم آن پافشاری می‌شود؟
«متاسفانه در همه دنیا، در حوزه آموزش فاصله زیادی وجود دارد تا به نقطه‌ای برسیم که درباره موضوعات و تنوع‌های جنسی و جنسیتی در انسان‌ها به‌طور کامل و کافی آموزش داده شود و به رسمیت شناخته شوند. متاسفانه آنچه بیشتر روی آن تاکید می‌شود، جنسیت دوگانه زنانه و مردانه است. معمولا افرادی که تحت آموزش صحیح درباره تنوع‌های جنسی و جنسیتی قرار می‌گیرند و با تبعیض‌های مبتنی‌بر جنسیت آشنا می‌شوند، در مقابل انواع تبعیض‌ها اعم از تبعیض‌های مبتنی‌بر اتنیک، زبان، قومیت و ملیت، مذهب و غیره نیز قرار گرفته و با آن مقابله می‌کنند.
موضوعاتی مثل اصل عدم تبعیض، حق آموزش و حق حیات، موضوعاتی هستند که بسیار روشن و با بیان بدون نیاز به تفسیر درباره حقوق‌بشر و حقوق کودکان به آن پرداخته شده است. اما برخی دیگر از موضوعات، از دل همین حقوق پایه‌ای و مشخص در‌می‌آید. به‌عنوان مثال در اصل اساسی عدم تبعیض، این تبعیض شامل مسائل جنسی و جنسیتی نیز شده و کودکان می‌بایست از تبعیض‌های مبتنی‌بر جنس و جنسیت نیز در امان باشند. در واقع کلیت، بسیاری از جزبیات را هم شامل می‌شود.
برخی از موارد نیز در کنار اصول اساسی پیمان‌نامه حقوق کودکان، از سوی کمیته حقوق کودک سازمان ملل در طول زمان، به‌عنوان نظریه‌های تفسیری منتشر شده است. این کمیته وظیفه دارد که مفاهیم مندرج در پیمان‌نامه را تبیین و بر اجرای صحیح آن نظارت کند و همچنین گزارشات نقض آن‌ها را دریافت کند. به‌عنوان مثال، ماده ۲ که اصل عدم تبعیض است، تمامی کودکان با هویت‌های جنسی و جنسیتی مختلف را نیز شامل می‌شود. در زمینه آموزش نیز به همین شکل است. نظریه تفسیری شماره ۱ و ۳ که محتوای آموزشی و لزوم آموزش درباره «اچ‌آی‌وی» و ایدز را توضیح می‌دهد، به دوران بلوغ و ورود کودکان به مسائل جنسی می‌پردازد، به گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی، و لزوم و اهمیت آموزش آن به کودکان نیز اشاره می‌کند. با این تفاسیر، حق بهره‌مندی از آموزش در حوزه جنسی و جنسیتی، جزو حقوق کودکان محسوب می‌شود.»
در ایران اما چه میزان از این حقوق رعایت شده و تا چه اندازه‌ای نقض می‌شود؟ حامد فرمند به این پرسش پاسخ می‌دهد:
«شکلی که حکومت جمهوری اسلامی از روز اول گرفته و نگاهی که به حقوق انسان‌ها در اشکال مختلف دارد، اساسا نسبتی با گروه‌های مختلف آسیب‌پذیر و یا گروه‌های متفاوت با آنچه مدنظر حاکمیت است، ندارد. معمولا از پیمان‌نامه‌هایی که خود بر اجرای آن تعهد داده و آن را امضا کرده است نیز، پیروی نمی‌کند.
به‌عنوان مثال، سند ۲۰۳۰ که بر آموزش برابر، پایدار و مادام‌العمر برای کودکان تاکید داشت، با دخالت «علی خامنه‌ای»، و تقلیل آن به یکی از بند‌های سند که به موضوعات جنسی و جنسیتی مربوط بود، با نظر خامنه‌ای به اینکه می‌خواهند بی‌بندوباری را در کشور ترویج دهند، به‌شکلی کنار گذاشته شد. درصورتی که اجرای بند مربوطه کمک می‌کرد تا کودکان از انواع خشونت مخصوصا خشونت جنسی و جنسیتی در امان باشند و در مدارس و مراکز آموزشی به آن‌ها آموزش‌های لازم در جهت حفاظت از خود و اندام خصوصی و جنسی خود داده شود. موضوعی که با اصل پیمان‌نامه‌های بین‌المللی مطابق بوده و ایران هم تعهد داده است تا از آن‌ها پیروی کند.»
آنچه بر کسی پوشیده نیست این است که متاسفانه در کشور، به‌دلایل مختلف، مخصوصا موانع و محدودیت‌هایی که حکومت ایجاد می‌کند، آموزش صحیح و کافی در حوزه جنس و جنسیت و جامعه رنگینکمانی به افراد از سنین کودکی داده نمی‌شود. این موضوع باعث افزایش خشونت و تبعیض مبتنی‌بر جنس و جنسیت و ناامنی محیط جامعه برای بسیاری از افراد می‌شود. در چنین شرایطی، مسوولیت و وظیفه فعالین و کنشگران این حوزه و حوزه کودکان افزایش یافته، و این افراد بخشی از مسوولیت آموزش به جامعه را برعهده می‌گیرند. آنچه که امروز به‌واسطه رسانه‌های آزاد و شبکه‌های اجتماعی شاهد آن هستیم و تجربه نشان می‌دهد که هرچند به شرایط ایده‌آل نرسیده‌ایم، اما تمامی این تلاش‌ها توانسته‌اند بر جامعه تاثیر بگذارند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر