مینو علوی
در دنیای امروز، پژوهش‌های زیادی درباره جزییات زندگی انجام می‌شود که گاه نتایج اعجاب‌آوری دارند؛ مثلا با تغییر رژیم غذایی یا عادت خواب و یا حتی انجام یک ورزش کوچک، ممکن است بتوانیم جلوی نفوذ یک بیماری سخت را در بدن خود بگیریم.
«ایران‌وایر» در سلسله مطالبی با عنوان «سلامت روح و جسم»، به همین جزییات و تغییرات کوچک و قابل دسترس می‌پردازد که روی کیفیت زندگی تاثیرات شگرف دارند.
***
بیش از ۵۰ میلیون نفر در جهان با بیماری «زوال مغز» یا «دمانس» زندگی می‌کنند. علاوه بر این ۵۰ میلیون نفر، اعضای خانواده‌های آن‌ها نیز درگیر مهیا کردن شرایط اولیه زندگی برای عزیزان خود هستند که توانایی انجام کارهای روزمره خود را هم ندارند. حالا نتایج یک تحقیق جدید می‌گوید اگر در شغل خود، کار فکری بیشتری انجام دهیم و مغز خود را بیشتر تحریک کنیم ولی در عین حال روی کار خود کنترل داشته و استرس نداشته باشیم، می‌توانیم بروز دمانس را تا ۲۳ درصد در سنین پیری کاهش دهیم.
دانشمندان پیش از این هم می‌دانستند که فعالیت مغزی بیشتر، احتمال خطر بروز زوال مغزی در سنین بالاتر را کاهش می‌دهد. اما یک تحقیق جدید که نتایج آن اخیرا در «ژورنال پزشکی بریتانیا» یا «بی‌ام‌جی» منتشر شده است، می‌گوید از طریق بررسی داده‌ها و مشاهده جمعیتی بزرگ، به این نتیجه‌گیری رسیده است که کار کردن در مشاغلی که از لحاظ شناختی، مغز فرد را به کار می‌گیرند و تحریک می‌کنند، با کاهش پروتئینی که خطر ابتلا به دمانس را بالا می‌برد، در ارتباط است.
عوامل خطر زوال مغزی چیست؟
دمانس یا زوال مغزی بنا بر تعریف سایت مرکز بیماری‌های امریکا و کنترل آن‌ها، دارای علایم مختلفی است که زندگی روزمره را برای فرد دشوار می‌کنند. برخی از علایم این بیماری، دشواری در به خاطر آوردن، فکر کردن و تصمیم‌گیری است.
بیشتر مطالعاتی که تا امروز روی دمانس انجام شده، درباره شرایطی بوده که خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌داده‌اند. بنا بر مقاله‌ای که در سال ۲۰۲۰ در این باره منتشر شده است، برخی از این عوامل خطر به شرح زیر هستند:
- چاقی
- فشارخون بالا
- سوءمصرف الکل
- از دست‌دادن شنوایی
- ضربه مغزی شدید
- افسردگی
- سیگار کشیدن
- بی‌تحرکی
- زندگی در معرض آلودگی هوا
- تنهایی و انزوای اجتماعی
- دیابت
- کم سوادی یا بی‌سوادی
این مقاله هم‌چنین می‌گوید عوامل خطر بالا مسبب ۴۰ درصد موارد دمانس در دنیا هستند. این به این معنا است که حداقل در تئوری، برطرف کردن این عوامل خطر، معادل کاهش بروز ۴۰ درصد زوال مغزی خواهد بود.
تحقیق جدید چه می‌گوید؟
یکی دیگر از مواردی که دانشمندان معتقدند باعث کاهش بروز دمانس خواهد شد، سطح فعالیت مغزی است. در پژوهشی که نتایج آن به تازگی در بی‌ام‌جی منتشر شده است، محققان با بررسی داده‌های مربوط به بیش از ۱۰۰ هزار نفر که در برنامه مطالعاتی «کنسرسیوم آی‌پی‌دی_ورک» جمع‌آوری شده و از آن ۱۳ مطالعه دنباله‌دار بیرون آمده است، به این نتیجه رسیده‌اند.
از این ۱۳ مطالعه گروهی و دنباله‌دار، محققان پژوهش حاضر توانسته‌اند از داده‌های هفت مطالعه برای بررسی رابطه بین تحریک شناختی مغز در حین کار و کاهش خطر دمانس استفاده کنند. آن‌ها در مجموع توانسته‌اند داده‌های مربوط به بیش از ۱۰۷ هزار نفر در بازه زمانی بین ۱۳.۷ تا ۳۰.۱ سال را مورد بررسی قرار دهند که از این جهت، مهم‌ترین تحقیق انجام شده درباره بیماری زوال مغزی است.
آن‌ها در این پژوهش گسترده، به دنبال این بودند که ببینند شغل فرد مشارکت کننده تا چه اندازه از جهت شناختی، تحریک کننده مغز، مطالبه‌گرانه و کنترل کننده بوده است.
این محققان مشخصا می‌خواستند مشاغل افراد شرکت کننده را جایی در نمودار مطالبه‌گری و کنترل کنندگی قرار دهند؛ به این معنا که شغل فرد تا چه حد از نظر روانی، مطالبه‌گر بوده و با کنترل ملایم کارکنان، استرس را که از عوامل خطر ابتلا به دمانس به شمار می‌رود، کاهش داده است.
محققان این پژوهش هم‌چنین رابطه بین تحریک مغزی بالا در زمان کار و تولید پروتئین خاصی در بدن و البته رابطه بین این پروتئین و دمانس را بررسی کرده‌اند.
آن‌ها در بخشی از مقدمه مقاله خود گفته‌اند: «نرخ وقوع دمانس در افرادی که شغلی با فعالیت مغزی بالا دارند، ۴.۸ در ۱۰ هزار نفر است. در حالی که این نرخ برای افرادی که در مشاغل کم تحریک کننده مغز شاغلند، ۷.۳ در هر ۱۰ هزار نفر است.»
در همین باره، دکتر «سرئیتی دکتیار»، از گروه نوروبیولوژی «دانشگاه کارولینسکا» در استکهلم سوئد به «نیوزمدیکال» گفته است: «با این که کاهش ۲۳ درصدی ریسک نوع شغل در مقابل عامل خطر کم‌سوادی کم است اما باز هم نقش بزرگی دارد و می‌تواند در افرادی که سواد بالایی دارند، به کار گرفته شود تا اثر بازدارنده بیشتری در زمینه ابتلا به دمانس در این افراد ایجاد کند.»
هم‌چنین بنا به گفته پروفسور «پاول متیوز»، رییس «انستیتوی تحقیقات دمانس بریتانیا»، «تحریک محیطی در بهبود شرایط پیشا‌بالینی موثر است و می‌تواند در عالم واقع هم به افزایش تاب‌آوری افراد در مقابل علایم بیماری منجر شود.»
با این‌حال، آن‌گونه که منتقدان این پژوهش و از جمله پروفسور متیوز می‌گویند، برای این که چنین نتیجه‌ای را اعلام کرد، باید تحقیقات بیشتری و در میان سایر ملیت‌ها، از جمله آسیایی‌ها، آفریقایی‌ها و امریکای جنوبی انجام شود.
سبک زندگی خود را تغییر دهید
در مورد بهترین راه برای پیش‌گیری از زوال مغزی، دکتر «کارلا سکستون»، رییس برنامه‌های علمی «انجمن آلزایمر امریکا» به نیوزمدیکال می‌گوید: «این مطالعه هم بخش دیگری از پازل بیماری دمانس است که کمک می‌کند تا بفهمیم چه نوع سبک زندگی می‌تواند از ما در مقابل ابتلا به زوال مغز محافظت کند.»
او در ادامه می‌گوید: «حالا ما به روشنی می‌دانیم که تحریک مغز برای سلامت بلندمدت آن خوب است و در کنار سلامت جسمی خود که شامل سلامت قلب و عروق و افزایش تحرک است، باید به فکر به کار انداختن مغز خود هم باشیم تا پیری سالم‌تر و مستقل‌تری داشته باشیم.»
دکتر سکستون اضافه می‌کند: «در حالی که هنوز هیات منصفه در حال بررسی بهترین سبک زندگی ممکن برای جلوگیری از ابتلا به دمانس است، کارهایی هست که ما می‌توانیم انجام دهیم تا سلامت مغز خود را تضمین کنیم. این کارها شامل تغذیه سالم و مفید برای قلب و عروق، ورزش مرتب و کار‌کشیدن از مغز از طریق انجام فعالیت‌های شناختی، مانند ارتباط اجتماعی بیشتر، تحلیل کردن موضوعات و مسایل، مطالعه، یادگیری زبان یا مهارت‌های جدید هستند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر