شایا گلدوست
من، «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنشگر جامعه رنگینکمانی، هر هفته دوشنبه در اینستاگرام «ایران‌وایر»، با یکی از اعضای جامعه رنگینکمانی درباره مسایل و مشکلات مربوط به این قشر گفت‌وگو می‌کنم. مهمان این برنامه، «کتایون کشاورزی»، تحلیلگر اجتماعی، ناشر و مترجم است و درباره کلیشه‌ها و افسانه‌های رایجی که به جامعه زنگین‌کمانی نسبت داده می‌شود صحبت می‌کنیم.
***
یکی از دلایلی که باعث می‌شود تا افراد جامعه رنگینکمانی خشونت و تبعیض را تجربه کنند، افسانه‌ها و کلیشه‌هایی است که به آن‌ها نسبت داده می‌شود. کلیشه‌هایی که معمولا از دیدگاه دوقطبی، همانسو‌جنسیتی و دگرجنسگرامحور ریشه‌دار در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف به‌وجود می‌آید.
در جامعه‌ای مانند ایران، بسیاری از این افسانه‌ها و کلیشه‌ها علیه جامعه رنگینکمانی به‌صورت سیستماتیک برای سرکوب این قشر رواج یافته است، اما ناآگاهی عمومی از تنوع هویت‌های جنسی و جنسیتی نیز می‌تواند یکی از دلایل ترویج و تشدید این دیدگاه منفی باشد. مهمان برنامه، کتایون کشاورزی بیشتر در این مورد توضیح می‌دهد:
«خشونت علیه جامعه رنگینکمانی در بسیاری از مواقع ریشه در باورهای غلط علیه این قشر دارد. یعنی افسانه‌ها و کلیشه‌ها علیه این قشر بی‌دلیل به‌وجود نیامده‌اند. این افسانه‌ها و کلیشه‌ها کارکرد‌هایی داشته و از منابع مختلفی نیز پخش می‌شوند. ممکن است برخی از این افسانه‌ها و کلیشه‌ها توسط مردم و جامعه به‌وجود آمده باشند، اما در اکثر موارد به‌صورت سیستماتیک پخش می‌شوند، از سوی قدرتهایی که با جامعه رنگینکمانی مقابله می‌کنند.»
در عین حال به گفته خانم کشاورزی، «ممکن است این کلیشه‌ها و افسانه‌ها از سوی علم و به‌دلایل پزشکی نیز در بازه‌های زمانی‌ای رواج یافته باشد، به این دلیل که علم نیز سوگیری‌های متفاوتی دارد و روزانه در حال پیشرفت و تغییر است و در موارد زیادی خود را نقد می‌کند.»
به‌نظر خانم کشاورزی اما مهم‌مترین دلیل این وضع، همان قدرتهایی هستند که از نظر ایدئولوژیک تنوع و تفاوت‌ها را نمی‌پذیرند. این اتفاق معمولا در جوامع فاشیستی یا نیمه‌فاشیستی بیشتر دیده می‌شود، یعنی هر تفاوتی با آنچه هنجار آن جامعه تلقی می‌شود، انحراف به‌حساب می‌آید.
او معتقد است که معمولا این سیستم‌ها برای سرکوب این گروه‌های به‌اصطلاح اقلیت، از این رویکرد استفاده می‌کنند. رویکردی که نگاه جامعه را به گروهی خاص تغییر داده و با تولید افسانه‌ها و کلیشه‌ها، همدلی جامعه نسبت به یک گروه خاص را از بین می‌برد. در این صورت است که عامل قدرت راحت‌تر می‌تواند به سرکوب این گروه‌ها بپردازد. این امر دلیل دیدگاه منفی مردم در برخی از جوامع نسبت به قشر رنگینکمانی است، دیدگاهی که باعث می‌شود همدلی و حمایت عمومی جامعه با این قشر وجود نداشته باشد.
آنچه کتایون کشاورزی می‌گوید، در جامعه ایران به وضوح مشاهده می‌شود. تلاشی که حاکمیت در تمامی این سال‌ها با نفرتپراکنی و انگ‌انگاری علیه جامعه رنگینکمانی انجام داده و متاسفانه تا حدودی در تشدید دیدگاه منفی عموم علیه این قشر موفق بوده است. اما نسل جدید در دنیای امروز به‌دلیل دسترسی به منابع اطلاعات و دنیای آزاد، کمتر تحت‌تاثیر این بازی‌ها قرار گرفته و دیدگاه باز‌تر و بهتری نسبت به موضوعات جنسی و جنسیتی دارد. این رویکرد نه‌تنها درباره جامعه رنگینکمانی، بلکه علیه بسیاری از گروه‌های اقلیت، مانند اقلیت‌های مذهبی نیز اتفاق افتاده است.
خانم کشاورزی با اشاره به مخرب بودن افسانه‌ها و کلیشه‌هایی که علیه یک گروه خاص به‌وجود می‌آید، می‌گوید:
«تجربه کنشگری چه در ایران و چه در خارج از ایران نشان می‌دهد که یکی از تصوراتی که علیه جامعه رنگینکمانی وجود دارد این است که صحبت کردن درباره این قشر و تنوع هویت‌های جنسی و جنسیتی، باعث ترویج این موضوع می‌شود. یعنی افراد جامعه نسبت به هویت جنسی و جنسیتی خود دچار تردید شده و ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند. به همین دلیل هر محتوا و موضوعی که به جامعه رنگینکمانی بپردازد، تبلیغات به‌حساب می‌آید. این یکی از خطرناکترین افسانه‌هایی است که سال‌ها برای سرکوب جامعه رنگینکمانی در جوامع مختلف از آن استفاده شده است.»
او در ادامه توضیح می‌دهد که هویت جنسی و جنسیتی افراد چیزی نیست که با تبلیغ و ترویج تغییر پیدا کند، بلکه ممکن است بسیاری از افرادی که در طی سال‌ها شناخت درستی از خود نداشته یا خود واقعی‌شان را سرکوب کرده‌اند، با آگاهی و شناخت درست‌تر، به درک و باور صحیحی از هویت جنسی و جنسیتی خود رسیده و شهامت برون‌آیی و بروز آن را پیدا کنند.
خانم کشاورزی در پاسخ به این پرسش که تابوی فرهنگی و اجتماعی حرف زدن از موضوعات جنسی و جنسیتی چه تاثیری بر شرایط جامعه رنگینکمانی دارد، می‌گوید: «تابوی صحبت از موضوعات جنسی و جنسیتی در فرهنگ و جامعه ما یکی دیگر از دلایل انگ‌انگاری جامعه رنگینکمانی است. نگاه تاریخی نشان می‌دهد که هربار حکومت و یا عامل قدرت سعی در کنترل مردم در یک جامعه داشته است، از درگاه جنسی و جنسیتی وارد شده است.»
او می گوید به‌عنوان مثال ازدواج موضوعی است که در ادیان مختلف بسیار به آن پرداخته شده و تمام جزییات آن تحت کنترل قرار گرفته است. اگر با دقت نگاه کنیم می‌بینیم که رابطه جنسی در تمام ادیان به دست قدرت‌هاست و در اختیار افراد قرار دارد. شکل و نوع رابطه جنسی در چنین حکومت‌هایی تعیین شده است و هر چیز خارج از آن، قبیح و نکوهیده است. ایجاد شرم، یکی از قدرتمندترین ابزار برای کنترل افراد است. ایجاد شرم نسبت به بخشی از هویت یک فرد، که می‌تواند هویت جنسی و جنسیتی او باشد.
حاکمیت‌های تمامیت‌خواه تلاش بیشتری برای نفوذ به خصوصی‌ترین بخش‌های زندگی، روابط و هویت افراد می‌کنند. به این دلیل که اگر افراد هویت جنسی و جنسیتی خود را به‌درستی شناخته و خارج از چارچوب تعیین شده خود را تعریف کنند، فردیت پیدا کرده و به‌عنوان یک فرد، مطالبات دیگری نیز خواهد داشت و از نظر عامل قدرت، از کنترل خارج می‌شود.»
خانم کشاورزی به موضوع اولویت‌سازی نیز اشاره می‌کند و آن را عاملی برای سرکوب گروه‌های مختلف می‌داند. اولویت‌سازی‌های جعلی‌ای که در برخی از جوامع از سوی سیستم قدرت به‌وجود می‌آیند. برخی از مسائل، مسائل مهم تعریف می‌شوند و موضوعات دیگر لوکس یا مبتذل و پیش‌‌پا‌افتاده به حساب می‌آیند. این مساله‌ای است که امروزه در جامعه ما در حال رخ دادن است. پرداختن درباره موضوعات مربوط به زنان و یا جامعه رنگینکمانی در مقابل فقر و معیشت قرار گرفته و فرصت پرداختن و صحبت از آن‌ها گرفته می‌شود. که این امر نیز یکی از عوامل سرکوب و خشونت علیه جامعه رنگینکمانی است.
مطلب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر