شایا گلدوست
من، «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنش‌گر جامعه رنگینکمانی، هر هفته دوشنبه در اینستاگرام «ایران‌وایر» با یکی از کنش‌گران و اعضای جامعه رنگینکمانی درباره مسایل و مشکلات مربوط به این قشر گفت‌وگو می‌کنم. میهمان این برنامه، «پیشکو زندی»، فعال برابری جنسی و جنسیتی اهل کردستان است و درباره شرایط جامعه رنگینکمانی کردستان و مسایل و مشکلاتی که با آن مواجه است، گفت‌وگو می‌کنیم.
***
اعضای جامعه رنگینکمانی به دلیل تفاوت در گرایش جنسی و هویت جنسیتی خود با آن‌چه در جامعه قانون و هنجار شناخته می‌شود، تبعیض‌ها و خشونت‌های بسیاری را متحمل می‌شوند. این تبعیض‌ها می‌توانند از سوی خانواده‌ها، عموم جامعه و حتی مراجع قانونی و قانون‌گذاران باشند.
علاوه بر این، اگر این افراد عضو گروه‌های به حاشیه رانده شده دیگری مانند دینی و مذهبی، سیاسی، قومی، افراد دارای معلولیت و با توانایی متفاوت و... باشند، هویت‌های مختلف آن‌ها در تقاطع با یک‌دیگر قرار می‌گیرد و ممکن است امتیازاتی را به دست آورده و یا این‌که دچار تبعیض‌های چندگانه و مضاعف شوند.
معمولا در حکومت‌هایی که سیاست‌های مرکزگرا را دنبال می‌کنند، مناطقی که دور از مرکز قرار دارند، امکان کمتری در دسترسی به آموزش، رفاه، بهداشتی و غیره دارند. از سوی دیگر، شرایط زندگی برای اقلیت‌هایی چون جامعه رنگینکمانی به دلیل نبود اطلاعات کافی و یا فرهنگی آمیخته با سنت و یا مذهب بسیار دشوارتر است.
جامعه رنگینکمانی کردستان به دلایل مختلف ستم‌های مضاعفی را تجربه کرده است و به دلیل وجود فرهنگ مردسالار و سنتی، شاهد اتفاقات تلخ و ناخوشایندی برای این افراد هستیم. به قتل رسیدن «دوسکی آزاد»، زن ترنس ۲۳ ساله اهل کردستان که به دست برادر خود به قتل رسید، یکی از صدها فجایعی است که ممکن است هرگز از آن‌ها با‌خبر نشویم.
- متاسفانه به دلیل مرکزگرایی حکومت‌ها که در ایران و معمولا در کشورهای خاورمیانه بیشتر شاهد آن هستیم، خبرهای منفی درباره افراد غیر‌مرکز، چه عضوی از اقلیت‌های دینی یا اقلیت‌های جنسی و جنسیتی باشند یا نه، بازتاب بیشتری پیدا کرده و شنیده می‌شوند. اما این ذهنیت اشتباه است که این خشونت‌ها فقط در آن مناطق اتفاق می‌افتند یا آمار بیشتری در آن مناطق وجود دارد زیرا حکومت اجازه دسترسی به آمار دقیق را در اختیار ما قرار نمی‌دهد.
متاسفانه بعد از خبر به قتل رسیدن دوسکی، خبر خودکشی یک زن ترنس اهل مریوان که ۲۰ سال داشت، به ما رسیده که این اتفاق بسیار ناراحت کننده است. در بسیاری از مناطق دیگر نیز اتفاقات مشابه می‌افتد اما خبرها به بیرون درز نمی‌کنند. به این دلیل که این خشونت‌ها بسیار سیستماتیک رخ می‌دهند و ریشه در عدم آموزش به جامعه دارند.
پی‌گیری نکردن چنین پرونده‌هایی و اهمیت ندادن و کم‌رنگ نشان دادن آن‌ها از سوی دولت و مقامات قضایی نیز به افزایش چنین خشونت‌هایی دامن می‌زند.
آیا حکومت‌های مرکزگرا عاملی برای عدم دسترسی به اطلاعات، نبود آموزش کافی و تاثیرات منفی فرهنگی بر جوامع که به حاشیه رانده شده‌اند، ندارند؟ آیا این دلیلی نیست که بیشتر شاهد چنین اتفاق‌هایی در آن مناطق هستیم؟
- جواب این سوال، نسبی است؛ به عنوان مثال، تهران را نمی‌توان با ارومیه، کرمانشاه و یا هر جای دیگری مقایسه کرد و این مقایسه اشتباه است. اما این موضوع غیر قابل انکار است که حکومت‌های مرکزگرا دسترسی کمتری به امکانات در به حاشیه رانده شده ایجاد کرده و طبیعتا آن جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهند. البته که مساحت شهر یا منطقه‌ای که در مورد آن صحبت می‌کنیم نیز بسیار اهمیت دارد. هرچه فضا کوچک‌تر باشد، حساسیت، مخصوصا در موضوعات جنسی و جنسیتی افزایش می‌یابد. در مورد کردستان با توجه به تجربه زندگی و فعالیت‌هایم، شهر به شهر می‌تواند کمی متفاوت باشد. مذهب در کردستان بسیار تاثیرگذار است، به این دلیل که دین اسلام و مخصوصا مذهب اهل سنت در مقابل جامعه رنگینکمانی انعطاف کمتری حتی نسبت به مذهب شیعه داشته و ترنس‌ها نیز از دیدگاه اهل سنت پذیرفته شده نیستند. اما در برخی از شهرها فضای سکولاری وجود دارد که دیدگاه عموم جامعه را تا حدودی منعطف و پذیرش آن‌ها را بالا می‌برد.
با توجه به تاثیر مذهب، دلیل افزایش رویکرد مذهبی در سال‌های اخیر در جامعه کردستان چه بوده است؟
- در چند سال اخیر شاهد فعالیت‌های مذهبی بیشتر، مخصوصا در جنوب اقلیم کردستان بوده‌ایم؛ به ویژه در رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های تلویزیونی کردستان. از این موضوع می‌توان متوجه شد که حکومت اقلیم کردستان تاثیر مستقیم بر افزایش چنین رویکردی داشته است، به این دلیل که ما نیز بارها از رسانه‌ها خواسته‌ایم فضایی برای صحبت و فعالیت ما ایجاد کنند ولی پاسخ مثبتی دریافت نکرده‌ایم. در ایران نیز جمهوری اسلامی با تجهیز و حمایت از گروه‌های تندرو و ایجاد چنین فضایی در میان کُردها، دست عاملان خشونت‌هایی که شاهد آن‌ها هستیم را باز گذاشته و متاسفانه در سال‌های اخیر نیز این رویکرد مذهبی به خواست حکومت‌ها افزایش یافته است.
شرایط قانونی در اقلیم کردستان برای جامعه رنگینکمانی چه‌گونه است و چه تفاوتی با شرایط این افراد در ایران دارد؟
- در کشور عراق، به ویژه در اقلیم کردستان، حکم اعدام چند سالی است که لغو شده است و طبیعتا این شامل حال اعضای جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌کیو و افراد هم‌جنسی که رابطه جنسی رضایتمندانه دارند نیز می‌شود و مانند ایران مجازات آن‌ها اعدام نیست. در قانون نیز مشخصا به مجازات افراد ال‌جی‌بی‌تی‌کیو اشاره‌ای نشده است. اما در مواقعی، این افراد را متهم به جرایمی مانند تجاوز و یا لواط به عنف می‌کنند و مجازات‌هایی مانند حبس برای آن‌ها در نظر می‌گیرند. در واقع به شکلی مساله را مطرح می‌کنند که مستقیم رابطه رضایتمندانه بین دو هم‌جنس جرم‌انگاری نشود اما به راحتی و به دلایل مختلف افراد کوییر را با اتهاماتی مجرم شناخته و مجازات می‌کنند. اشاره به این موضوع نیز اهمیت دارد که در مراکز قانونی و پلیس هم این افراد بسیار مورد خشونت‌های جسمی، روانی و تبعیض قرار می‌گیرند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر