۱۵ سال بحران؛ کاهش ۶۰ درصدی بودجه خوراکی خانوار

«آیا می‌دانستید…؟» عنوان سلسله گزارش‌های جدید «ایران‌وایر» است که برمبنای «داده‌» منتشر می‌شوند. در این گزارش‌ها، داده‌های خام از مراکز داده‌ و بانک‌های اطلاعات معتبر داخلی و خارجی جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل، محاسبه و مقایسه می‌شوند و به‌صورت ترکیبی از متن و داده‌نگاری (اینفوگرافیک)، در اختیار مخاطب قرار می‌گیرند. هدف این گزارش‌ها، ترسیم تصویری خوانا و روشن‌ از پدیده‌ها و وقایعی است که پیرامون ما در جریان است. 

آمارهای رسمی در ایران نشان می‌دهد، خانوارهای ایرانی طی ۱۵ سال گذشته برای سازگاری با بحران اقتصادی ۶۰درصد بودجه خوراکی خود را کم کرده‌اند. طبق اعلام مرکز آمار هزینه خوراکی خانوار در سال ۱۴۰۱ کمتر از ۳۸ میلیون تومان است، در حالی که ارزش واقعی بودجه خوراکی خانوار در سال ۱۳۸۶، با احتساب تورم قیمت مواد غذایی، حدود ۹۷ میلیون تومان، بیش از دو نیم برابر سال ۱۴۰۱ است. 

آیا می‌دانستید، طی ۱۵ سال گذشته بودجه خوراکی خانوار ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده است. 

بر اساس گزارش تازه مرکز آمار ایران متوسط هزینه خوراکی خانوار در سال ۱۴۰۱ حدود ۳۸ میلیون تومان معادل ۲۷ درصد کل هزینه‌های خانوار است. 

هزینه خوراکی خانوار، ۱۵ سال قبل در سال ۱۳۸۶ حدود یک میلیون و ۸۲۰ هزار تومان بوده که ۲۲ درصد هزینه کل خانوار را به خود اختصاص داده است. 

برای مقایسه درست باید این عدد را به نسبت تورم مواد غذایی در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۱ دید، چنانکه داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد، در این مدت شاخص قیمت مواد خوراکی یا متوسط هزینه‌ سبد مواد غذایی ۵۳ برابر افزایش یافته است. 

با این حساب اگر ارزش واقعی بودجه خوراکی خانوار را در سال ۱۳۸۶ بر اساس تورم مواد غذایی محاسبه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که ۱۵ سال پیش مردم به طور متوسط ۹۶ میلیون و ۸۱۲ هزار تومان هزینه در سال برای تامین مواد غذایی هزینه می‌کردند. رقمی که دو نیم برابر بیشتر از چیزی است که در سال ۱۴۰۱ هزینه کرده‌اند.

روند کوچک شدن سفره خانوار در اواسط کار دولت محمود احمدی‌نژاد و پس از ماجراجویی‌های سیاسی و بین‌المللی جمهوری اسلامی آغاز و پس از اعمال تحریم‌ها در ابتدای دهه ۱۳۹۰ خورشیدی تشدید می‌شود. در مقطع کوتاهی در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶، در دوران توافق هسته‌ای اوضاع ثبات نسبی پیدا می‌کند، اما بعد از خروج آمریکا روند سقوط ادامه می‌یابد.