واکنش قاسم سلیمانی به ترامپ، فرصت‌طلبی یا مبارزه‌طلبی؟

قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در اظهاراتی تند خطاب به دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گفته است: « شان رئیس جمهور ما نیست که جواب تو را بدهد. من به عنوان یک سرباز جواب تو را می دهم. من حریف تو هستم، سپاه قدس حریف توست.» این واکنش، پاسخ قاسم سلیمانی به توییت دونالد ترامپ است که به حسن روحانی گفته بود هرگز آمریکا را تهدید نکن. فرمانده سپاه قدس، ادبیات رئيس جمهور آمریکا را ادبیات یک کاباره‌چی توصیف کرده و گفته است:‌ «از سازمان‌های امنیتی خود بپرسید و حرف های ندانسته را به زبان جاری نکن. یادتان رفته برای سربازانتان پوشک بزرگسال تهیه می کردید، امروز آمدید ما را تهدید می کنید؟ جنگ را شما شروع می کنید اما ما به پایان می رسانیم.» او همچنین سیاست های آمریکا در افغانستان، عراق و لبنان را شکست خورده توصیف کرده و با اشاره به حمایت برخی از چهره های نزدیک به دولت ترامپ از سازمان مجاهدین خلق، گفته است ابهت آمریکا از دست رفته است. 

قاسم سلیمانی همچنین در خلال این سخنرانی فاش کرده که سال ها پیش با یک فرستاده از جانب آمریکا در تهران ملاقات کرده است: «آقای ترامپ، بپرسید از فرمانده وقت خودتان که چه کسی را به ایران فرستاد پیش من به عنوان سرباز، نه رئیس جمهور این کشور، که آیا می‌شود به ما مهلت بدهید و از نفوذتان استفاده کنید سربازان ما این چند ماه مورد حمله مجاهدین عراق قرار نگیرند تا ما از عراق خارج شویم.» این نخستین باری است که چنین خبری فاش می شود. به نظر می رسد اظهارات او متوجه ژنرال دیوید پترائوس، رئیس سابق ستاد مشترک ارتش آمریکا باشد. پیش از این، گزارش هایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه قاسم سلیمانی در سال ۲۰۰۸، پیامی به پترائوس فرستاده، مبنی بر اینکه « من سیاست ایران را در خصوص موضوع عراق، لبنان، غزه و افغانستان کنترل می کنم.» 

اظهارات قاسم سلیمانی علیه ترامپ در واقع تاییدکننده اظهارات مقام های آمریکایی است که او را همه کاره سیاست خارجی ایران در منطقه می دانند. مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا که در ماه های اخیر، به طور مرتب درباره دردسرآفرینی قاسم سلیمانی در منطقه خاورمیانه سخن گفته است، دیروز نیز در نشستی در سنا گفت: «فکر می کنم مردم ایران در حال درک این مهم هستند که توسعه طلبی مطلوب قاسم سلیمانی و رهبر، چیزی نیست که آنها به دنبال آن باشند.» اظهارات امروز قاسم سلیمانی دقیقا واکنشی است به این جهت گیری که پمپئو بیان و دنبال کرده است.

او امروز علاوه بر حملات تند لفظی به ترامپ، بار دیگر از حسن روحانی، رئيس جمهور ایران حمایت کرده است: «بیانات شجاعانه و قابل افتخار رئیس جمهور بسیار اثرگذار بود و هر کس بخواهد این روش و بیان را تضعیف کند خائن است.» او ۱۳تیرماه هم در نامه ای به حسن روحانی، از سخنان او مبنی بر بستن تنگه هرمز توسط ایران در صورت قطع صادرات نفت، حمایت کرده بود، با این حال حمایت امروزش از ادبیات و رفتار حسن روحانی، برجسته تر و قاطع تر از نامه قبلی بود. فرمانده سپاه قدس از این رهگذر می کوشد ضمن قراردادن حسن روحانی در اردوگاه سپاه، مانع از تاثیرگذاری رویکرد مقام های ارشد دولت آمریکا بشود که می گویند در ایران چهره هایی چون قاسم سلیمانی و رهبر جمهوری اسلامی هستند که دنبال رفتارهای تنش زا در منطقه خاورمیانه هستند.

در واقع، اگرچه به باور بسیاری، مردم ایران تاوان رویکردهای ایدئولوژیک چهره هایی چون قاسم سلیمانی را می دهند ولی فرمانده سپاه قدس شرایط کنونی را فرصتی مناسب برای تبلیغ این ایده دیده که همه مدافع چنین رویکردهایی هستند. حمایت او از حسن روحانی، پیشگام شدنش در پاسخ دادن به ترامپ و لحن تند و مبارزه طلبانه اش، پازل های این نقشه هستند. نقشه ای که متناسب با شرایط به شدت بحرانی رابطه ایران و آمریکا طراحی شده و قصد بهره برداری از پتانسیل های منفی موجود در ایران را دارد.

فرمانده سپاه قدس پیش از این گفته بود که فرصت هایی که در دل بحران ها وجود دارد، زیاد است. او اکنون در حال استفاده از یکی از این فرصت هاست تا بیش از پیش بتواند موقعیت اجتماعی و سیاسی خود را تثبیت کند و پوششی برای نقاط ضعف کارنامه اش و مشکلات ایران در سیاست منطقه ای  نظامی محورش، فراهم کند. از این زاویه، می توان گفت سخنرانی امروز قاسم سلیمانی علیه ترامپ، بیش از اینکه مبارزه طلبانه،‌ ماجراجویانه یا تهدیدآمیز باشد، یک فرصت طلبی سیاسی کوتاه مدت است.