آیا بیانیه تهدیدآمیز کمیته بین‌المللی المپیک، زنان ورزش ایران را نجات می‌دهند؟

«محمود خسروی‌وفا»، رییس کمیته المپیک جمهوری اسلامی (IOC)، روز سه‌شنبه ۲۶بهمن۱۴۰۱ در یک کنفرانس خبری، از آن‌چه در جلسه او با «توماس باخ»، رییس کمیته بین‌المللی المپیک گذشته صحبت کرد و مدعی شد «هیچ خطری» در زمینه «تعلیق»، ورزش ایران را تهدید نمی‌کند.

کمیته بین‌المللی المپیک اما در آخرین بیانیه‌اش در مورد ورزش ایران، ادعاهای سردار پاسدار محمود خسروی‌وفا، بادیگارد سابق «علی خامنه‌ای» را رد کرد.

در بیانیه‌ IOC که خبرگزاری «تابناک» از آن با عنوان «هشدار خطرناک کمیته بین‌المللی المپیک به ورزش ایران» یاد کرد، قید شده بود که نظارت این نهاد بر وضعیت ورزشکاران ایرانی افزایش خواهد یافت.

در مورد جدی‌ترین تهدید تاریخ ورزش ایران چه می‌دانیم و آیا سیاست‌های رادیکال بادیگارد علی خامنه‌ای در کمیته ملی المپیک، ورزش ایران را از حضور در رقابت‌های المپیک پاریس محروم خواهد کرد؟

 ***

چرا بیانیه کمیته بین‌المللی المپیک، مدیران ورزش ایران را ترساند؟

بهمن ۱۴۰۱، محمود خسروی‌وفا به دعوت توماس باخ، رییس کمیته بین‌المللی المپیک، به سوئیس سفر کرد. آن‌چه بر ورزش ایران از زمان آغاز اعتراضات سراسری گذشت، مدیریت ورزش جهان را تحت تاثیر قرار داده بود؛ کمیته بین‌المللی المپیک و فدراسیون‌های جهانی، نشانه‌هایی واضح از دخالت سیاست و سرکوب‌های گسترده در ورزش ایران را دیده و شنیده بودند.

دلایلی همچون برخورد امنیتی با «الناز رکابی» به‌دلیل برداشتن حجاب اجباری، به قتل رسیدن «محمد قائمی‌فر»، دروازه‌بان تیم امید «جندی‌شاپور» دزفول با شلیک مستقیم ماموران امنیتی، اعدام «محمد مهدی کرمی»، قهرمان کاراته ایران در جریان اعتراضات سراسری، بازداشت و تهدید گسترده ورزشکاران معترض و احکام سنگین زندان برای برخی از چهره‌های ورزشی، برای بالا رفتن نگرانی‌های نهادهای بین‌المللی ورزش جهان کفایت می‌کرد.

کمیته بین‌المللی المپیک در بیانیه اخیر خود، پس از شنیدن صحبت‌های محمود خسروی‌وفا، رییس کمیته ملی المپیک ایران، ابتدا از وضعیت و سلامت ورزشکاران ایرانی «ابراز نگرانی» کرده است، سپس به همین کمیته ملی المپیک ایران ماموریت داده تا هر زمان، هر یک از ورزشکاران ایرانی از نظر موقعیت ورزشی، شان اجتماعی یا امنیت، دچار مشکلی از سوی حاکمیت شدند، از این ورزشکاران حمایت کرده و مصونیت آن‌ها را برعهده بگیرد.

در بخش دوم این بیانیه برخلاف ادعاهای محمود خسروی‌وفا، تاکید شده است که گزارش‌های ایران در مورد وضعیت ورزشکاران ایرانی رضایت‌بخش نبوده، و کمیته ملی المپیک ایران موظف است از این پس در قبال فشارهای حاکمیت بر ورزشکاران زن، مداخله کند.

سطر پایانی این بیانیه، مهر ابطالی بر ادعاهای محمود خسروی‌وفا می‌زند. در این بخش نوشته شده است: «کمیته بین‌المللی المپیک این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که با توجه به تحولات این وضعیت، هرگونه اقدام مقتضی را در رابطه با حضور کمیته ملی المپیک و ورزشکاران ایران در بازی‌های المپیک آتی ۲۰۲۴ پاریس انجام دهد.»

به‌نظر می‌رسد حساسیت ویژه کمیته بین‌المللی المپیک روی موضوع زنان ورزشکار ایرانی، و رفتار جمهوری اسلامی در قبال آن‌هاست. زنانی که شاید بتوانند با ادامه روند اعتراضی خود، ورزش سیاست‌زده ایران را نیز نجات دهند.

 

چرا مدیران ایران سکوت کردند؟

سکوت مدیران ارشد ورزش ایران، چه در کمیته بین‌المللی المپیک و چه در وزارت ورزش و جوانان، پس از انتشار بیانیه IOC، نشان از وخیم بودن وضعیت آینده ورزش ایران، زیر سایه جمهوری اسلامی را داشت. ورزشی به‌غایت سیاست‌زده که بادیگارد سابق علی خامنه‌ای ریاست کمیته المپیک آن را در دست دارد، وزیر ورزش و جوانان آن از سوی اتحادیه اروپا به استناد شواهدی مبنی‌بر دست داشتن در سرکوب ورزشکاران تحریم می‌شود، و مدیران فدراسیون‌ها و باشگاه‌های ورزشی‌اش را فرماندهان سپاه پاسداران تشکیل می‌دهند.

با این حال هنوز مشخص نیست اعتماد کامل محمود خسروی‌وفا پس از جلسه با توماس باخ، رییس IOC به رفع خطر تعلیق ورزش ایران، از کجا حاصل شده بود؟

آقای خسروی‌وفا در گفت‌وگو با خبرنگاران حتی در لفافه تایید کرد که در دیدار با رییس کمیته بین‌المللی المپیک، «دروغ» گفته و مسوولیت مبارزه نکردن با ورزشکاران اسراییلی را از دوش نظام برداشته و آن را «اعتقاد قلبی ورزشکاران» و «باور مذهبی آن‌ها» معرفی کرده است.

او گفته بود: «در موضوع اسراییل، من به توماس باخ گفتم که این موضوع مبارزه نکردن کاملا اعتقادی و مذهبی است، نگاه باخ با این توضیحات تغییر کرد. اگر مدیران پیشین هم در جلسات قلبی به درستی ورود کرده بودند، این موضوع حل شده بود‌. فدراسیون‌های جهانی‌ اگر بدانند موضوع دولتی نیست، با آن‌ها به راحتی کنار می‌آیند.»

رییس کمیته ملی المپیک ایران تاکید کرده بود که باید این موضوع را از ابتدا به ورزشکاران معطوف می‌کرد؛ به عبارتی معنی‌اش می‌شود اینکه باید از ابتدا خطر محرومیت را متوجه ورزشکاران می‌کردیم، نه کلیت ورزش جمهوری اسلامی.

محمود خسروی‌وفا همچنین تاکید کرد که پاسخ کمیته بین‌المللی المپیک ایران را با همکاری رییس قوه‌قضاییه جمهوری اسلامی خواهد نوشت.

این همان نامه‌ای است که در بیانیه IOC، به‌عنوان پاسخی غیرقابل قبول معرفی شد. نامه‌ای که به گفته محمود خسروی‌وفا، با امضای «غلامحسین محسنی‌ اژه‌ای»، به سوییس و مقر کمیته بین‌المللی المپیک ارسال شده بود.

 

واکنش جمهوری اسلامی چه بود؟

حتی بیانیه کمیته بین‌المللی المپیک، تغییری حداقلی در سیاست‌های جمهوری اسلامی در ورزش ایران به‌وجود نیاورد.

الناز رکابی که پس از بازگشت از سئول نه تنها هیچ گفت‌وگو رسانه‌ای نداشت، که حتی در صفحات اجتماعی‌اش نیز فعال نبود، برای شرکت در یک تور آماده‌سازی راهی اسپانیا بود، اما به او در فرودگاه خمینی اعلام کردند که ممنوع‌الخروج است.

او ۱۰فروردین‌ در فرودگاه بین‌المللی تهران متوجه می‌شود که هنوز قادر به خروج از کشور نیست.

هم‌زمان «رضا زارعی»، رییس فدراسیون کوهنوردی جمهوری اسلامی، بدون اطلاع از این‌که خانم رکابی موفق به اخذ ویزای اسپانیا شده بود، ابتدا ادعا کرد که پاسپورت این ورزشکار توقیف بوده و نمی‌توانسته از کشور خارج شود، او سپس در مصاحبه‌ای با رسانه‌های ایران با محکوم کردن الناز رکابی گفت: «چرا از زمانی که ایشان از کره جنوبی به ایران برگشت، یک بار برای تعیین و تکلیف وضعیتش به اداره گذرنامه نرفت؟»

همین صحبت‌های رضا زارعی مبنی‌بر لزوم مراجعه یکی از قهرمانان ورزشی ایران به اداره گذرنامه برای تعیین و تکلیف وضعیتش، می‌تواند گویای فشارهایی باشد که به ورزشکاران ایرانی تحمیل می‌شود.

«راضیه جانباز»، کاپیتان پیشین تیم ملی هندبال زنان ایران و اولین لژیونر هندبالیست زن ایرانی، بهمن ۱۴۰۱ در صفحه اینستاگرام خود رسما اعلام کرد که به‌دلیل پست‌های انتقادی‌اش، ممنوع الخروج شده است.

کمیته بین‌المللی المپیک تاکید کرده بود که حضور ورزشکاران ایرانی در رقابت‌‌های المپیک پاریس، مشروط به رعایت کرامت و امنیت ورزشکاران ایرانی است. ورزشکارانی که یا باید با سیاست‌های جمهوری اسلامی همسو شوند، یا سرکوب خواهند شد.

حساسیت ویژه IOC در مقطع زمانی کنونی روی موضوع امنیت، شان و جایگاه زنان ورزشکار ایرانی، شاید هنوز برای مدیران رادیکال ورزش ایران، قابل درک نباشد.