منطقه «اللجاه» در شرق استان «درعا» به دلیل اهمیت نظامی و جغرافیایی آن، همواره مورد توجه نیروهای مختلف موجود در سوریه بوده است. این منطقه دو استان درعا و «السویداء» را به هم وصل می‌کند و از سمت دیگر نیز به ریف (حومه) دمشق متصل است.
این منطقه از لحاظ طبیعی، صخره‌ای و ناهموار است و ۵۰ کیلومترمربع مساحت و ۷۰ شهرک و مزرعه دارد. اغلب اهالی منطقه اللجاه از عشایر کوچ‌نشین عربی، به‌ویژه دو عشیره «سلوط» و الحمد» هستند. کارشناسان سیاسی می‌گویند ایران و سوریه برای ایجاد پایگاه نظامی در این منطقه در رقابت هستند.
اهمیت نظامی این منطقه
سرتیپ «ابراهیم الجباوی»، از اهالی استان درعا که به اردن مهاجرت کرده است، در گفت‌وگوی تلفنی با «ایران‌وایر» می‌گوید: «منطقه اللجاه در طول تاریخ دارای طبیعتی ناهموار و صعب‌العبور، به ویژه برای نیروهای نظامی بوده است چون جاده‌های فرعی زیادی در آن‌جا وجود ندارند. به همین دلیل وسایط نقلیه نظامی ناچار به استفاده از چند مسیر اجباری هستند. هم‌چنین به دلیل ناهمواری زمین، وجود صخره‌های بازالتی، غارها و شکاف‌ها، سلاح‌های هوایی امکان هدف‌گیری دقیق در این منطقه را ندارند.»
الجباوی می‌افزاید: «ایران سعی کرده است با کمک متحدانش بر منطقه اللجاه تسلط یابد تا آن‌ها را از حملات هوایی اسرائیل در امان بدارد. ایران پایگاه‌های جدیدی را در اللجاه ایجاد و تجهیز کرده و این منطقه را نقطه آغاز فعالیت خود در جنوب سوریه قرار داده است. به‌همین منظور از عناصر بومی منطقه اللجاه نیز در صفوف شبه‌نظامیان خارجی خود استفاده می‌کند.»
تغییر موازنه نیروهای نظامی برای تسلط بر منطقه اللجاه
بررسی تیم «ایران‌وایر» نشان می‌دهد که بسیاری از اهالی منطقه اللجاه در اعتراضات مسالمت‌آمیز و سپس نبردهای مسلحانه علیه رژیم سوریه شرکت کرده‌اند. در همین راستا، آن‌ها چندین گروه مسلح وابسته به اپوزیسیون را تشکیل دادند که بعدها به نیروهای جبهه جنوب یا «اتحاد تشکل‌های نظامی مخالفان در استان‌های جنوبی» پیوستند. مهم‌ترین گروه‌های نظامی متشکل از اهالی منطقه اللجاه عبارتند از: « ألوية (تیپ‌های) العمری»، «لواء (تیپ) العشائر»، «لواء أحرار (آزادگان) العشائر»، «لواء درع (زرهی) اللجاه»، و «كتائب» (گردان‌ها) وابسته به «شباب السنة» که در شهرستان «بصرى الشام» (حومه شرقی استان درعا) حضور دارند.
این گروه‌ها در ابتدا چندین نبرد مسلحانه را علیه نیروهای رژیم سوریه انجام دادند و توانستند کاملا بر منطقه اللجاه مسلط شوند. آن‌ها سپس در نبردهای استان‌های درعا، السویداء و «القنیطره» شرکت کرده و انواع سلاح، مهمات و زره‌پوش سنگین و نیمه‌سنگین را به غنیمت گرفتند تا جایی که تبدیل به قدرت نظامی برتر در آن مناطق شدند.
منطقه اللجاه در تابستان سال ۲۰۱۸ مانند دیگر مناطق استان درعا شاهد حملات گسترده رژیم سوریه و شبه‌نظامیان وابسته به ایران با پشتیبانی هوایی روسیه بود. این حملات به امضای توافق مصالحه بین طرفین منجر شد. در نتیجه، اپوزیسیون سلاح‌های سنگین خود را تحویل دادند و رژیم سوریه نیز نیروهایش را در منطقه اللجاه مستقر کرد.
در این زمینه، «محمد غصین»، از فرماندهان نظامی اپوزیسیون سوریه در منطقه اللجاه در مصاحبه با «ایران‌وایر» گفت: «پس از تسلط رژیم سوریه بر اللجاه، کنترل این منطقه به نیروهای لشکر چهارم و هم‌چنین اطلاعات هوایی که تحت حمایت ایران است، سپرده شد و پاسگاه‌های نظامی و امنیتی نیز در جاده‌های اصلی و فرعی ایجاد شدند. تشکیلات نظامی اپوزیسیون نیز به شرط حفظ سلاح‌های سبک خود و دادن تضمین امنیتی به آن‌ها توسط روسیه، توافق مصالحه را امضا کردند. با این وجود، دستگاه‌های امنیتی، به‌ویژه سازمان اطلاعات هوایی به تعقیب قضایی، بازداشت، ربودن و ترور اپوزیسیون، از جمله کسانی که پیشنهاد پیوستن به تشکیلات نظامی رژیم سوریه را نپذیرفته‌اند، ادامه می‌دهند. هرچند بسیاری از اهالی منطقه اللجاه از ترس مواخذه، بازداشت، غارت و تخریب اموال‌شان به تشکیلات نظامی رژیم پیوسته‌اند.»
«اکرم مفعلانی»، روزنامه‌نگار ساکن استان درعا هم در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» تصریح کرد: «به دلیل اهمیت اللجاه، بسیاری از گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به ایران در این منطقه حضور دارند؛ به‌عنوان مثال، حزب‌الله لبنان با جذب نیروهای وابسته به توافق مصالحه، چند گروه مسلح را تشکیل داده است. آن‌ها قبلا تحت فرماندهی "موسی الخضیری"، از اهالی منطقه اللجاه، در قالب اپوزیسیون مسلح سوریه فعالیت می‌کردند.»
وی ادامه داد: «پس از تسلط رژیم بر منطقه اللجاه در تابستان ۲۰۱۸، چندین مرکز آموزشی موقت در شهرک‌های "ایب"، "حوش حماد"، "جدل" و "کریم شمالی" از سوی نیروهای لشکر نهم رژیم سوریه ایجاد و تجهیز شده‌اند. عناصر بومی منطقه قبل از پیوستن به شبه‌نظامیان وابسته به ایران، در آن مراکز آموزش می‌بینند.»
المفعلانی هم‌چنین گفت: «ايران تاکنون پنج دوره نظامی و هر بار با حضور ۱۰۰ تن از جوانان عشایر منطقه اللجاه برگزار کرده و برای هماهنگی میان آن‌ها با عناصر حزب‌الله لبنان کارت شناسایی سازمان اطلاعات هوایی نیز در اختیارشان قرار داده است. برخی از مسوولان حزب‌الله مانند "الحاج هاشم" و پسرش "جواد" نیز به منظور سازمان‌دهی مجدد نیروها و توزیع مسوولیت‌ها در تشکیلات جدید به اللجاه آمده‌اند تا سیطره خود بر این منطقه را تضمین کنند.»
در همین راستا، «هیثم الحمد»، از فرماندهان اپوزیسیون سوریه نیز به «ایران‌وایر» گفت: «بخش جنوبی منطقه اللجاه زیر نظر شعبه امنیت نظامی درعا قرار دارد و مرکز و شمال این منطقه را شعبه اطلاعات هوایی کنترل می‌کند. مرکز اصلی مستقر در شهرک جدل هم گروه‌های محلی که قبلا بخشی از "لواء (تیپ) العشائر" اپوزیسیون سوریه بودند را فرماندهی می‌کند. فرمانده سابق این تیپ، "راکان الخضیر" بود که هم‌اکنون در اردن است. تمام این گروه‌های محلی در حال حاضر زیر نظر "الحاج ابوعلی"، از مهم‌ترین فرماندهان حزب‌الله هستند.»
الحمد در ادامه هم‌چنین گفت: «برخی از گروه‌های مسلح مذکور عبارتند از گروه "صافی الخلیف" که ۱۲۰ جنگ‌جو دارد و قبلا عضو "لواء احرار" اپوزیسیون سوریه بودند. گروه "ابوعلاء رویضان" با حدود ۷۰ عضو که از اهالی شهرک "مسیکه" هستند. حزب‌الله لبنان و متحدانش در دو سال گذشته پایگاهی در قعله متروک شهرک ایب ساختند ولی به علت فشار روسیه که به منظور بازگرداندن اهالی منطقه انجام شد، ناچار به تخلیه این مرکز نظامی شدند.»
وی افزود: «به همین دلیل عناصر حزب‌الله به شهرک جدل انتقال یافتند و با حمایت نیروهای لشکر نهم رژیم سوریه، یکی از مدارس را تبدیل به پایگاه نظامی خود کردند. جشن پایان دوره اعضای جدید این لشکر نیز در این مدرسه برگزار شد. این شهرک نقطه آغاز حرکت عناصر حزب‌الله به سمت جنوب سوریه است. مسیر مورد استفاده آن‌ها نیز عبارت است از جاده منتهی به شهرک "الدامه" و سپس اتوبان السویداء-دمشق تا به حرم زینب در حومه پایتخت سوریه برسند. این مسیر کمتر مورد حمله نیروهای اپوزیسیون موجود در جنب سوریه قرار می‌گیرد.»
از سوی دیگر، «معن الصلوات» (اسم مستعار)، عضو کمیته اللجاه، از گروه‌های وابسته عشایر این منطقه ادعای خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه مبنی بر بازگشت ۴۲۰ از آوارگان به روستاهایشان در منطقه اللجاه را تکذیب کرد و گفت: «شمار خانواده‌هایی که بازگشته‌اند، به ۵۰ عدد هم نمی‌رسد. آن‌ها تحت نظارت تیپ هشتم سپاه پنجم (که مورد حمایت روسیه است) و با حمایت مسوولان روسی دفتر اجرای توافق مصالحه در جنوب سوریه و اسکورت پلیس نظامی روسیه در شهرک‌های ایب، "العلالی"، "الشومره" و "الشیاح" اسکان داده شده‌اند.»
او ادامه داد: «عملیات بازگشت خانواده‌ها در نتیجه اصرار و فشار اهالی شهرک‌های منطقه اللجاه به روس‌ها، به‌ویژه پس از عضویت اکثر جوانان این روستاها در تیپ هشتم به فرماندهی "ابونورس الصلوات"، از فرماندهان سابق اپوزیسیون رخ داد. به همین منظور، عناصر سازمان اطلاعات هوایی و گروه‌های مسلح محلی را به شهرک جدل در شمال منطقه اللجاه انتقال دادند. پاسگاه‌های ایست و بازرسی لشکر چهارم در داخل شهرک‌ها برداشته شدند و تنها به حفظ این مقرها در ورودی‌ها اکتفا کردند. می‌کوشیم در آینده با همکاری تیپ هشتم و حمایت طرف روسی برای بازگرداندن بقیه خانواده‌ها نیز اقدام کنیم. مزدوران ایران و حزب‌الله لبنان خانه‌ها را سرقت و ویران کرده و تمام زیرساخت‌ها و ملزومات زندگی مردم این منطقه را از بین برده‌اند.»
سرتیپ «ابراهیم الجباوی» نیز در ادامه گفت‌وگوی خود با «ایران‌وایر» تصریح کرد: «روسیه برای اخراج ایران از این منطقه تلاش می‌کند ولی نه با استفاده از جنگنده‌های خود و آن‌طور که با اپوزیسیون مسلح سوریه رفتار کرد بلکه به کمک حملات هوایی اسرائیل علیه پایگاه‌های ایرانی در جنوب سوریه. هرچند مسکو به شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران نیاز دارد چون به‌جز پلیس نظامی روسیه که ماموریت‌های محدودی دارد و نیروی جنگی محسوب نمی‌شود، نیروهای زمینی دیگری در اختیار ندارد. منازعه ایران و روسیه در سوریه از نوع اقتصادی و سیاسی است و هر کدام از این دو کشور منافع خاصی دارند که برای تحقق آن‌ها تلاش می‌کنند؛ به عنوان مثال، روسیه در مقایسه با ایران پروژه‌های اقتصادی بسیاری را در اختیار گرفته و تنها بخش اندکی به این کشور داده شده است. در مقابل، ایران به دنبال اهداف توسعه‌طلبانه خود در منطقه است و در همین راستا بر جمعیت تشیع، افزایش شبه‌نظامیان وابسته به خود و دفاع از مقدسات و مراکز مذهبی تمرکز می‌کند. این فاکتورها ابزاری قوی برای اجرای نقشه‌های توسعه‌طلبانه ایران در منطقه به شمار می‌روند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر